Din-İktisat ilişkisi: Max Weber ve Sabri F. Ülgener örneği

Abstract

Çalışmamız insanlık tarihi nokta-i nazarında gelişen din- iktisat ilişkilerinin genel bir resmini yansıtmak ve nihayetinde en gelişmiş ekonomik sistem olarak “kutsanan” Modern Kapitalizm düşüncesinin gelişim dinamiklerini ortaya koyma çabasını ihtiva etmektedir. Bu bağlamdaki tezleriyle öncü şahsiyet olarak kabul edilen Max Weber’in görüşlerine dair Sabri F. Ülgener’in yaklaşımını ele almaktayız. Bu vesileyle burada dünya tarihine ve günümüz pratiklerine derin etkileri yadsınamaz iki ilahi kaynaklı din olan Hristiyanlık ve İslam düşüncesinin iktisadi kodları irdelenmiştir. Osmanlı toplumuna ilişkin Batı toplumlarına nispeten geri kalmışlık fikri çerçevesinde değerlendirmelerde bulunan Sabri F. Ülgener’in, Max Weber ile örtüştüğü ve ayrıştığı noktaları tespit ederek bir çalışma yapılmıştır. Genellikle mukayeseli bir perspektifle yaptığımız bu çalışma her iki düşünürün zihniyet, ahlâk, din ve iktisat ile kurdukları ilişkiyi ve bu bağlamdaki fikirlerinin eksik ve güçlü yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Our study contains an attempt to reflect a general picture of the religion-economics relations that have developed from the point of view of human history and to try to understand the idea of Modern Capitalism, which is blessed as the most advanced economic system, within the framework of the thoughts of Max Weber and Sabri F. Ülgener. The economic codes of Christianity and Islam, two divinely inspired religions whose profound influence on world history and contemporary practices is undeniable, will be analysed. By transferring the determinations and evaluations of these two thinkers on these codes, the reality and practicality of the comments made on whether Islam can create a vision in overcoming the economic and moral problems of today's world will be tested.