Yarım diallel melezleme tekniği (6x6) ile elde edilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) melezlerinde bazı tarımsal özelliklerin kalıtım durumunun belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma 6 adet ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde Jinks-Hayman dialel analiz yöntemi ile bazı tarımsal özelliklerin kalıtım durumlarının saptanması amacıyla Balıkesir’in Gönen ilçesinde bulunan Alfa Tohum Ltd.Şti tesislerinin deneme alanında yürütülmüştür. Çalışmada anaçlar ve F1 bitkileri üzerinde bitki boyu, başak boyu, başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve bin tane ağırlığı özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda bitki boyu, başak boyu, başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı özelliklerinde dominantlığın, başakta başakçık sayısı ve bin tane ağırlığı özelliklerinde eklemeli ve dominantlığın söz konusu olduğu saptanmıştır. Anaçlara ilişkin çizilen WrVr grafiği sonuçlarına göre ise bin tane ağırlığı özelliğinde kısmi dominantlık, diğer tüm özelliklerde ise üstün dominantlık durumu tespit edilmiştir. Dar ve geniş anlamda kalıtım dereceleri en yüksek olarak bin tane ağırlığı özelliğinde sırasıyla 0,550-0,967 olarak bulunmuştur. En yüksek heterosis ve heterobeltiosis değerlerine ise başak boyu özelliğinde sırasıyla % 48,54 - % 44,34 olarak Esperia x Maden melezinde saptanmıştır.

This research was conducted in the trial area of Alfa Tohum Ltd.Şti in Gönen district of Balıkesir to determine the heritability of some agricultural characteristics by JinksHayman dialel analysis method on 6 bread wheat (Triticum aestivum L.) varieties. In this study, plant height, spike length, spike number, seed number per spike, seed weight per spike and thousand kernel weight were investigated on parents and F1 plants. As a result of the study, plant height, spike height, seed number per spike and seed weight in spike were dominant, spikelet number/spike and thousand kernel weight were additive and dominant in the traits. According to the results of the Wr-Vr graph drawn on the parents, partial dominance in the 1000 kernel weight and superior dominance in all other characteristics were determined. The highest herritability at narrow and broad sense was estimated as 0,550-0,967 for 1000 kernel weight characteristics. The highest heterosis and heterobeltiosis values were determined as 48.54% - 44.34% in Esperia x Maden hybrid.