Resim sanatında biçim ve içerik öğesi olarak tipografik öğelerin kullanımı

Abstract

Yazı, insanlık tarihinin başlangıcıyla birlikte farklı toplumlarda ve farklı biçimlerde ortaya çıkmıştır. Mağara duvarlarına yapılan çizimler, sembol ve işaretler iletişime ilişkin ilk örnekler olarak değerlendirilebilir. Sonraki dönemde bu iletişim biçiminin resim yazısına dönüştüğü görülmektedir. İletişimin ve iletişim ihtiyaçlarının artmasıyla yetersiz kalan resim yazısı ortadan kalkmış hece yazısı ortaya çıkmıştır. Fenikeliler, hece yazısından harf yazısına geçişi sağlamış ve buldukları alfabe ile iletişimi daha da kolaylaştırmış olup alfabenin kısa sürede yayılmasına öncülük etmişlerdir. Sonraki dönemde farklı toplumlar tarafından çeşitli alfabeler oluşturulmaya devam etmiştir. Taş ve ahşap tabletlerden sonra ilk kağıt örnekleri olan papirüs ve ardından parşömen yazı yazma yüzeyi olarak kullanılmıştır. Bu dönemde yazılı metinlerel yazısı ile yazılmaktaydı. El yazısı ile yazılan yazılar “kaligrafi” terimi ile ilişkilendirilmektedir. Gutenberg’in matbaayı icat etmesi ile birlikte ise “tipografi” gündeme gelmiştir. Bahsedilen dönemde tipografi; hareketli harflerle yapılabilen basım tekniği kapsamında iken günümüze gelene kadar bu teriminin içeriği ve kapsamı oldukça genişlemiştir. Tipografik öğelerin başlangıçtan itibaren resim sanatı ile birlikte kullanıldığı birçok örnek bulunmaktadır. Bu örneklerde tipografik öğe kullanımı dönem ya da sanatçıya göre farklılık göstermektedir. Rönesans Dönemi’nde sanatçılar tipografik öğeleri resimlerinde açıklayıcı bir metin olarak kullanırken Dadaist sanatçılara gelindiğinde daha çok biçimsel özellikte kullanıldığı görülmektedir. Ortaya çıkan sanat anlayışları ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak tipografik öğelerin resim sanatında kullanımı bahsedilen söz konusu iki kapsamda değişkenlik göstermiştir. Hazırlanan bu tezde; eserlerinde tipografik öğe kullanan sanatçılar ve bu eserleri örneklendirilerek biçim ve içerik bağlamında nitel araştırma yöntemi ile çözümlenmiş ve veri toplama aracı olarak kullanılan dokümanlardan elde edilen bulgular ortaya konmuştur.

Writing emerged in different societies and in different forms with the beginning of human history. Drawings, symbols and signs made on cave walls can be considered as the first examples of communication. It is seen that this form of communication turned into pictography in the following period. With the increase in communication and communication needs, the insufficient picture script disappeared and syllabic script emerged. The Phoenicians made the transition from syllabic to letter writing, made communication easier with the alphabet they invented, and pioneered the spread of the alphabet in a short time. In the following period, various alphabets continued to be created by different societies. After stone and wooden tablets, papyrus and then parchment, the first paper samples, were used as writing surfaces. During this period, written texts were written in handwriting. Handwritten writings are associated with the term "calligraphy". With Gutenberg's invention of the printing press, "typography" came to the fore. Typography in the mentioned period; While it was within the scope of the printing technique that can be done with moving letters, the content and scope of this term has expanded considerably until today. There are many examples where typographic elements have been used together with painting from the beginning. The use of typographic elements in these examples varies depending on the period or artist. While artists in the Renaissance Period used typographic elements as explanatory text in their paintings, it is seen that they were used more formally in Dadaist artists. Depending on the emerging artistic concepts and technological developments, the use of typographic elements in painting has varied in the two mentioned contexts. In this thesis prepared; The artists who used typographic elements in their works and these works were exemplified and analyzed with the qualitative research method in the context of form and content, and the findings obtained from the documents used as datacollection tools were revealed.