Yapısal kırılmaların varlığında milli gelir ve bütçe dengesi arasındaki ilişki (Türkiye örneği)

Abstract

Maliye politikalarının geleneksel amaçlarından biri de ekonomik istikrarı sağlamaktır. Maliye politikası araçlarından olan kamu gelirleri ve kamu harcamalarının sonucunda oluşan bütçe gerçekleşmesindeki yapısal değişim dönemlerinin, milli gelirdeki yapısal değişim dönemleriyle benzerlik gösterme eğilimi tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapısal Değişim dönemleri incelenirken Lee – Strazicich (2003) İki Kırılmalı Birim Kök Testi ve Bai-Perron Çoklu Yapısal Kırılma Testi yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde Milli gelir kavramı teorik olarak incelenmiş milli gelir kavramı, milli gelir hesaplanması, ekonomik denge ve ekonomik dengeye etki eden faktörler, ekonomik konjonktür modelleri incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde kamu kesimi finansman dengesi ve bütçe dengesi, bütçe açığına ilişkin tanımlamalar, bütçe açıklarının ekonomik etkilerine ilişkin teorik yaklaşımlar incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde araştırma amacı ve yöntemi, milli gelir ve/veya bütçe dengesi üzerine yapılmış çalışmaların literatür incelemesi ve ekonometrik analizlere ilişkin teorik bilgiler incelenmiş ve ekonometrik analizler uygulanmıştır. Lee – Strazicich (2003) İki Kırılmalı Birim Kök Testinde serilerdeki birim kökün varlığı ve yapısal kırılma dönemleri araştırılmıştır. Kırılma dönemlerinin Türkiye ekonomisinde önemli etkilerin meydana geldiği dönemler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bai – Perron Çoklu Yapısal Kırılma Testinde serilerdeki değişim dönemleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve kırılma dönemlerinin Türkiye ekonomisinde önemli değişimlerin yaşandığı dönemler olduğu sonucuna ulaşılmıştır

One of the traditional aims of fiscal policies is to ensure economic stability. It has been tried to determine whether the periods of structural change in the budget realization resulting from public revenues and public expenditures, which are fiscal policy instruments, tend to be similar to the periods of structural change in national income. While examining Structural Change periods, Lee – Strazicich (2003) Two-Break Unit Root Test and Bai-Perron Multiple Structural Break Test methods were applied. In the first part of the study, the concept of national income was examined theoretically, the concept of national income, national income calculation, economic balance and factors affecting economic balance, and economic conjuncture models were examined. In the second part of the study, public sector financing balance and budget balance, definitions regarding the budget deficit, and theoretical approaches regarding the economic effects of budget deficits were examined. In the third part of the study, the research purpose and method, literature review of studies on national income and/or budget balance, and theoretical information regarding econometric analyzes were examined and econometric analyzes were applied. In Lee – Strazicich (2003) Two-Break Unit Root Test, the existence of unit root in the series and structural break periods were investigated. It has been concluded that the breaking periods are the periods when significant effects occur on the Turkish economy. In the Bai – Perron Multiple Structural Break Test, the change periods in the series were found to be statistically significant and it was concluded that the break periods were periods in which significant changes were experienced in the Turkish economy.