Bazı kışlık kolza (Brassica napus L. ssp. oleifera) çeşitlerinde farklı sıra arası mesafe ve ekim normunun verim, verim unsurları ve kalite özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma, bazı kışlık kolza (Brassica napus L. ssp. oleifera) çeşitlerinde farklı sıra arası mesafe ve ekim normunun tohum verimi, verim unsurları ve kalite özellikleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2022-2023 kış vejetasyon döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme tarlalarında yürütülmüştür. Araştırmada iki farklı kışlık kolza çeşidi (DK Exception ve DK Expression), iki farklı sıra arası mesafe (17,5 cm ve 35 cm) ve dört farklı ekim normu (400, 600, 800, 1000g/da) kullanılarak 3 tekerrürlü olarak Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller deneme desenine göre bir deneme planlanmıştır. Bu denemede ana parsellere çeşitler, alt parsellere sıra arası mesafe ve altın altı parsellere ise ekim normu faktörleri yerleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, DK Expression çeşidi DK Exception çeşidine göre daha yüksek tohum verimi (sırasıyla 157,7 kg/da ve 124,8 kg/da) vermiştir. Sıra arası mesafelere ve ekim normlarına göre tohum verimi bakımından önemli farklılıklar ortaya çıkmamıştır. Nitekim, 17,5 cm ve 35 cm sıra arası mesafelerinden sırasıyla 146,7 kg/da ve 135,7 kg/da tohum verimleri elde edilirken, 400, 600, 800 ve 1000 g/da ekim normlarından sırasıyla 141,0 kg/da, 142,9 kg/da, 141,8 kg/da ve 139,3 kg/da tohum verimleri sağlanmıştır. Ham yağ oranları çeşitlere, sıra arası mesafelere ve ekim normlarına göre önemli düzeyde değişmemiş olup, tüm uygulamalarda ham yağ oranı % 36 ile % 37 arasında değerler almıştır. Bir yıllık sonuçlara göre kışlık kolzada tohum verimi bakımından 17,5 cm sıra arası mesafe ve 400 g/da veya 600 g/da ekim normlarının önerilebileceği anlaşılmaktadır.

This research was carried out in the experimental fields of Bursa Uludağ University, Faculty of Agriculture, Agricultural Application and Research Centre during the winter vegetation period of 2022-2023 to determine the effects of different row spacing and sowing rate on seed yield, yield components and quality characteristics of some winter rapeseed (Brassica napus L. ssp. oleifera) varieties. In the study, two different winter rapeseed varieties (DK Exception and DK Expression), two different inter-row distance (17,5 cm and 35 cm) and four different seeding rates (400, 600, 800, 1000 g/da) were evaluated in a split–split plot based on randomized complete block design with three replications. In this experiment, varieties were placed in main plots, row spacing in sub-plots and seeding rates in sub-sub-plots. According to the results obtained from the research, DK Expression variety gave higher seed yield than DK Exception variety (157,7 kg/da and 124,8 kg/da, respectively). No significant differences were found between seeding rates and row spacings in terms of seed yield. In fact, seed yields of 146,7 kg/da and 135,7 kg/da were obtained from 17,5 cm and 35 cm row spacings, respectively. Seed yields of 141,0 kg/da, 142,9 kg/da, 141,8 kg/da and 139,3 kg/da were provided from 400, 600, 800 and 1000 g/da seeding rates, respectively. Crude oil content did not change significantly according to varieties, row spacing and seeding rates, and crude oil ratios were between 36% and 37% in all applications. According to one-year results, it was concluded that 17,5 cm row spacing and 400 g/da or 600 g/da sowing rates could be recommended in terms of seed yield in the winter rapeseed.