2022 Cilt 27 Sayı 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Open Access Yüksek bir binanın deprem performansına dış destek kirişlerin etkisinin doğrusal ve doğrusal olmayan yöntemlerle incelenmesi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-01-21) Çavdar, Özlem; Çelik, Halil İbrahimBu çalışmada, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2019 (TBDY-2019) esas alınarak 29 katlı betonarme perde-çerçeveli bir yüksek binanın deprem yükleri altındaki davranışı incelenmiştir. TBDY 2019’da tavsiye niteliğinde dış destek kirişlerin yüksek binalarda dayanım fazlalıklarının sınırlandırılmasının gerekliliğine dikkat çeken maddesi dikkate alınarak incelenen 29 katlı binaya, bina yüksekliği H olmak üzere 0.33H ve 0.66H mesafelerinde dış destek kirişler ilave edilmiştir. Oluşturulan iki farklı sayısal model için öncelikle dayanıma göre tasarım kapsamında kullanılacak doğrusal hesap yöntemlerinden mod birleştirme yöntemine göre spektrum analizi gerçekleştirilmiştir. Yüksek binaların davranışını daha doğru tahmin edebilmek için diğer gelişmiş ülkelerdeki deprem yönetmeliklerinde olduğu gibi TBDY-2019’da doğrusal olmayan şekildeğiştirme esaslı tasarım yaklaşımı önerilmektedir. Çalışmanın sonucunda incelenen iki sayısal model için hedeflenen performans etkileri dahilinde kalınıp kalınmadığı tespit edilmiştir ve sonuçlar karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Dış destek kiriş kullanılan modelde yapı rijitliği ve perdelerde kesme kuvvetlerinin arttığı görülürken, buna bağlı olarak; yerdeğiştirmeler, göreli kat ötelemeleri, plastik dönme değerleri ve perdeler için eğilme momenti değerlerinin azaldığı görülmüştür.Item Open Access Bir tekstil işletmesinde enerji verimliliği ve emisyon azaltım olanaklarının araştırılması: Havlu üretim tesisi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-02-17) Değirmen, Duriye; Şanlı, Gizem Eker; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Çevre Mühendisliği Bölümü.; 0000-0002-5656-0002; 0000-0002-7175-2942Tüm dünyada nüfusun hızla artışına paralel olarak enerji arzı da artmaktadır. Enerji kaynaklarının sınırlı olması, enerji maliyetlerinin yüksek olması, enerji üretimi ve tüketimi sırasında ortaya çıkan emisyonların çevresel problemlere neden olması gibi durumlar enerjiyi verimli kullanmayı zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada, Bursa’da tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir havlu üretimi tesisinde enerji etütleri yapılmış ve başlıca 7 iyileştirmenin uygulanması önerilmiştir. Bu iyileştirmeler; jet makinelerinin izole edilmesi, buhar kazanı su seviyesinin otomatik kontrolü, kondens dönüşlerinin toplanması, kondenslerde seviye kontrol sistemi uygulaması, kazan besi suyu şartlandırma sisteminin kurulması, kompresör emiş havasının düzenlenmesi ile ring hattı ve tesisat revizyonu şeklindedir. Bahsedilen iyileştirmelerden maddi tasarruf miktarı en az (3.141 TL/yıl) olan uygulama kompresör emiş havasının düzenlenmesi iken maddi tasarruf miktarı en fazla olan uygulama 175.583 TL/yıl ile kondens dönüşlerinin toplanmasıdır. CO2 emisyonundaki azalma oranlarının 2,7 ton/yıl ile 186 ton/ yıl arasında değişim göstereceği hesaplanmış olup önerilen iyileştirmelerin hem maliyet hem de çevresel açısından işletmelere fayda sağlayacağı sonucuna varılmıştır.Item Open Access Düzeltme: Polimer elektrolit membranlı (PEM) yakıt pilleri için indirgenmiş grafen oksit - karbon nanofiber hibrit destekli platin elektrokatalizörlerinin geliştirilmesi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-12-27) Kaplan, Begüm YararPolimer elektrolit membranlı (PEM) yakıt pillerinde elektrot yapısında kullanılan elektrokatalizörün verimliliğinin artırılması, maliyetinin düşürülmesi ve ticarileşmesi açısından oldukça önemlidir. Son yıllarda, ticari olarak kullanılan karbon siyahı destekli platin (Pt/C) elektrokatalizörün aktivite ve performans gibi dezavantajlarından dolayı yeni nesil elektrokatalizörlerin kullanımı oldukça dikkat çekmektedir. Bu sebeple, bu çalışmada indirgenmiş grafen oksit (rGO) ve karbon nanofiber (KNF) esaslı hibrit karbon yapısı katalizör destek malzemesi olarak kullanılmıştır ve bu destekler üzerine Pt nanoparçacıkları sentezlenmiştir. KNF ve rGO/KNF destekli Pt elektrokatalizörlerin (Pt/KNF ve Pt/rGO-KNF) sentezi için basit, çevre dostu ve düşük maliyetli bir teknik olan mikrodalga destekli (MW) sentez tekniği kullanılmıştır. Mikrodalga tekniği ile sentez sayesinde tek basamakta, hızlı ve verimli bir sentez geliştirilmiştir. Sentezlenen elektrokatalizörün fiziksel karakterizasyonu için X-ışını difraktometresi (XRD), RAMAN spektroskopisi ve geçirimli elektron mikroskopisi (TEM) teknikleri kullanılmıştır. Elektrokimyasal aktivite analizi için döngüsel voltametri (CV) ve doğrusal taramalı voltametri (LSV) tekniği kullanılmıştır. Bunun dışında, yakıt pili içinde performans testleri gerçekleştirilmiştir. Pt/rGO-KNF Pt/KNF ile kıyaslandığında daha yüksek katalitik aktivite ve yakıt pili performansı (maksimum güç yoğunluğu: 447 mW.cm-2) göstermiştir. Elde edilen sonuçlar, Pt/rGO-KNF hibrit katalizörlerin oldukça umut vaat eden PEM yakıt pili elektrot malzemeleri olduğunu göstermektedir.Item Open Access Gaz sayacı ölçümlerinde hata ve belirsizlik uygunluğu değerlendirmesi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-10) Kaykısızlı, HakanAkredite laboratuarların yaygınlaşmaya başlaması sonrasında gaz debi ölçümü alanında kalibrasyon yöntemleri, referans sistemler, ölçümler ve izlenebilirlik gibi konularında ortaya çıkan sorular ve çözüm beklentileri artmaktadır. Bu alanlardaki kalibrasyonların uluslararası düzeyde kabul gören yöntemler ve standartlar doğrultusunda yapılması, gerçekleştirilen karşılaştırmaların sonuçlarının yorumlanması, akreditasyon uygulamalarının etkinliğinin doğru değerlendirilmesi ve hata ve belirsizlik hesaplamaları oldukça önemlidir. Gaz sayacı üretimi ve gaz dağıtımı şirketleri kendi bünyelerinde kurdukları akredite laboratuarlarda gaz sayacı kalibrasyonları, ayar istasyonları ve doğrulama ünitelerinin izlenebilirliğini sağlama çalışmaları yapmaktadır. Referans cihazların kalibrasyonu, izlenebilirliği ve belirsizlik hesaplamaları konularında kalibrasyon firmalarından gelen soruların uluslar arası standartlar ve uygulamalar da yer alan cevapları TÜBİTAK UME Akışkanlar Mekaniği Laboratuarında ki tecrübeler dahilinde bu makalede paylaşılacaktır.Item Open Access Biyomedikal uygulamalarında eklemeli imalat teknolojileri(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-07) Sıvacı, Kübra; Özgüvenç, Elif Ecem; Bozkurt, YahyaGenellikle üç boyutlu (3B) baskı olarak adlandırılan eklemeli imalat (Eİ) teknolojisi son yıllarda pek çok alanda kullanılmaktadır. Teknolojinin tanıtılmasıyla, sektörler arası yayılımı artmakta ve tıpta biyofabrikasyon alanının gelişimini hızlandırmaktadır. Eklemeli imalattaki son gelişmeler, hastaya özel sağlık bakım çözümlerinin daha da geliştirilmesini kolaylaştırmaktadır. Özellikle kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerine istinaden üretimin planlanması onu sağlık uygulamalarında tercih nedeni saymaktadır. İmplantlar, ilaç dağıtım cihazları, tıbbi aletler, protezler gibi pek çok sağlık ürünü ve hizmetinin özelleştirilmesi, eklemeli imalat teknolojileri olmadan, imkânsız değilse bile son derece zor olmaktadır. Bugün, eklemeli imalat; çeşitli uygulamalara tabi tutulabilen, metal, seramik, polimer malzemeler ve biyomalzemeler kullanılarak gerçek üç boyutlu nesne yapmak için iyi bilinen teknolojidir. Bu çalışma, eklemeli imalatın tıp alanındaki uygulamalarını, biyobaskı teknolojisi ile doku ve organ gelişimini, medikal alandaki malzeme yelpazesini ve bu teknoloji için gelecekteki araştırma ihtiyaçlarını sunmaktadır.Item Open Access Doğal ve sentetik çim zeminli futbol sahalarının drenaj tasarımları açısından karşılaştırılması(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-01-21) Gezici, Kadir; Ağaçcıoğlu, Hayrullah; Kesgin, ErdalFutbol sahalarının dış etkilere açık olması, yağış-sıcaklık gibi çevresel faktörlerden etkilenmesine sebep olmaktadır. Yılın büyük kısmında müsabakalara ev sahipliği yapması, ulusal-uluslararası birçok organizasyona ve amatör düzeye kadar geniş çaplı kullanımı olması sebebiyle bu mühendislik yapısının drenaj özellikleri dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Futbol sahalarının zemini, doğal çim yüzeyli ve sentetik(suni) çim yüzeyli olmak üzere iki tür olarak inşa edilebilir. Özellikle son yıllarda geliştirilen, kalitesi daha da arttırılan 3.Nesil sentetik çim futbol sahalarının kullanım sıklığı artmıştır. Bu çalışmada suni çim futbol sahalarının doğal olanlara göre avantaj ve dezavantajları incelenmiş ve bu iki sistem drenaj özellikleri açısından karşılaştırılmıştır.Item Open Access A study on efficiency of perfectly matched layer (PML) for seismic soil-structure interaction(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-29) Genç, Abdulkadir; Kuvat, Ahmet; Sesli, HasanThe direct method is a finite element approach used in soil-structure interaction (SSI) analysis. The main assumption of this method is the transformation of the infinite soil domain to the truncated soil domain applying different boundary conditions. The objective of this study is to examine the efficiency of The Perfectly Matched Layers (PML) for SSI analysis. For this purpose, the soil-structure problem with different planar-sized truncated soil domains with constrained boundary (CB) and non-reflecting boundary (NRB) were analyzed using 3 different soil stiffness. The results obtained from these analyses were compared with PML and fixed-base reference model results. According to the findings, if the truncated soil domain planar sizes are larger than 10 times the foundation widths for traditional boundary conditions, the effect of the soil domain size is negligible. When the foundation soil stiffness is assumed to be medium and hard, it was observed that PML results are very close to other boundary condition model results, but greater differences were observed in results between PML and other models for soft foundation soil conditions. From the parametrical study, it was concluded that PML provides superiority in terms of computational cost and practical application.Item Open Access Bir tekstil atölyesinde hücresel imalata geçiş uygulaması(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-25) Güner, Hatice; Güner, Ali RızaHücresel imalat, bir üretim sistemini bağımsız alt sistemlere ayıran ve alt sistemlerin hızlı ve etkin çalışma yeteneğini, tüm sisteme yansıtmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, günümüz rekabet ortamında değişen piyasa koşullarına çabuk uyum sağlamak ve verimliliğini artırmak isteyen hazır giyim sektöründeki işletmelere bir model oluşturması için örnek bir hücresel imalat sistemi uygulaması sunulmuştur. Bunun için, askeri kıyafet üreten bir işletmede incelemeler yapılmıştır. İşletmede dokuz çeşit mamulün üretim süreci gözlenmiş ve operasyon bilgileri toplanmıştır. Makine hücrelerini belirlemek üzere derece sıralama ve kümeleme, satır ve sütun maskeleme ve benzerlik katsayısı yöntemleri analiz edilmiş ve sonuç olarak iki hücreden oluşan makine ve ürün ailesi grupları oluşturulmuştur. Önerilen hücresel yapının performansı gruplama etkinliği, makine kullanım oranı, hücreler arası akış etkinliği, hücrelerin kullanım oranı gibi açılardan değerlendirilmiştir.Item Open Access Farklı hayvan gübrelerinin kompostlanması(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-16) Özbek, Büşra; Uçaroğlu, Selnur; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Çevre Mühendisliği Bölümü.; 0000-0002-8973-0151; 0000-0003-4888-7934Bu çalışmada, büyükbaş hayvan gübresi (BHG), at gübresi (AG) ve tavuk gübresinin (TG) kompostlanabilirliği araştırılmıştır. Kompost deneylerinde ayçiçeği sapı (AS), düzenleyici katkı maddesi olarak kullanılmış ve üç farklı reaktör (G1, G2, G3) çalıştırılmıştır. Tüm reaktörlerde %80 oranında hayvan gübresi, %20 oranında AS karıştırılmıştır. G1 reaktörüne hayvan gübresi olarak BHG, G2 reaktörüne AG ve G3 reaktörüne ise TG ilave edilmiştir. Proses 21 gün boyunca devam etmiş olup sıcaklık, pH, elektriksel iletkenlik, organik madde, nem, C/N oranı, Toplam Kjeldahl Azotu ve Toplam Fosfor parametreleri izlenmiştir. G1, G2 ve G3 reaktörlerinde süreç boyunca en yüksek sıcaklıklar sırasıyla 58,7 ˚C, 44,6 ˚C ve 54 ˚C olarak tespit edilmiştir. G1 reaktöründe, diğer reaktörlere göre en yüksek C/N oranı azalması (%42,4), en fazla OM kaybı (%57) gerçekleşmiş ve en yüksek sıcaklığa (58,7 ˚C) ulaşılmıştır. Reaktörler arasında en yüksek mineralizasyonun gerçekleştiği en verimli reaktörün G1 olduğu belirlenmiştir. Farklı karakteristik özelliklere sahip hayvan gübrelerinin kompostlanabilirlikleri incelendiğinde, en yüksek verimlilik BHG ile çalıştırılan G1 reaktöründe, onu takiben TG kullanılan G3 reaktöründe elde edilmiş olup en düşük verim AG’nin kullanıldığı G2 rektöründe elde edilmiştir. Farklı katkı maddeleri ve farklı karışım reçetelerinde hayvan gübreleri ile daha yüksek verimde kompost reaktörleri çalıştırılabileceği düşünülmektedir.Item Open Access Sera Deresi Havzasında (Trabzon) askıda katı madde hareketinin incelenmesi ve değerlendirilmesi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-19) Mete, Betül; Baki, Osman Tuğrul; Bayram, AdemBu çalışmanın amacı, sürüntü hareketinin yanı sıra yoğun bir askı hareketinin olduğu Sera Deresi Havzası’nda askıda katı madde (AKM) taşınımını gözlemlemek ve ana kol üzerinde inşa edilen tersip bentlerinin (TB) taşınıma olan etkilerini değerlendirmektir. Havzada seçilen 10 AKM gözlem istasyonundan, Haziran-Kasım 2019 döneminde ayda dört kez olacak şekilde su örnekleri toplanmış ve AKM (mg/L) belirlenmiştir. Havzadaki ilk gözlem istasyonunun mansabında yer alan TB1’in taşınan AKM’nin %16,5’ini tutarak mansaba geçişini engellediği ve Sera Gölü’nde havzadan taşınan AKM’nin %69,4 gibi büyük bir kısmının tutulduğu tespit edilmiştir. Havzada işletilmekte olan Derecik isimli akım gözlem istasyonundan (AGİ) seviye okumaları yapılarak ilgili kesitten geçen debiler (Q, m3 ) belirlenmiş ve AKM yükleri (ton) hesap edilmiştir. TB2 ile TB3 arasında ve Derecik AGİ’nin hemen mansabında yer alan istasyonda ortalama günlük debiler ve AKM yükleri yazın 99.000 m3 /gün ile 24,6 ton/gün ve sonbaharda 83.945 m3 /gün ile 2,5 ton/gün olarak hesap edilmiştir. Akarsu yataklarına moloz ve hafriyat dökümünün yanı sıra yerleşim birimlerinden yapılan evsel atık su deşarjlarının da AKM miktarının artışında etken olduğu havzada tersip bentleri sayısal olarak yetersiz kalmaktadır. Çok dik ve sarp eğimli orman arazilerine sahip Sera Deresi Havzası’nın membaındaki yan kollar üzerinde de geçirimsiz tersip bentlerinin yanı sıra geçirimli tersip bentlerine de ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.Item Open Access Folded angle dependent modal analysis of the flat and folded plates(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-23) Gönenli, CanThe effect of folded angle and boundary condition differences on the natural frequency, which is one of the dynamic characteristics of isotropic thin plates, is investigated. Modal analyzes of flat and folded structures are performed with ANSYS under cantilever and two-side-fixed boundary conditions. The validation of the free vibration results of the structures is performed with Solidworks. The first five natural frequencies of each structure are obtained, and the values in terms of non-dimensional natural frequency parameters are interpreted with the tables and graphics. While both an increase and a decrease can be observed depending on the increase in the folded angle in the first five natural frequencies for the cantilever boundary condition, the effect of the increase in the folded angle on the natural frequencies in the two sided-fixed structures is much less in the higher folded angle values. It is seen that the reason for the sudden changes in the folded angle - non-dimensional natural frequency graphs is the mode shape change.Item Open Access Soliton wave generation on nonlinear transmission lines using a particle swarm optimization (PSO) algorithm(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-23) Aksoy, Abdullah; Yenikaya, Sibel; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü.; 0000-0002-2400-989X; 0000-0002-9423-1752In this article, analysis, designing, and generation of soliton waves are performed using nonlinear transmission lines (NLTLs). As a result of performing mathematical analysis processes, circuit parameters and values are determined. A particle swarm optimization (PSO) algorithm is used to determine the parameters and their values. The parameters obtained from the optimization are used to design a nonlinear transmission line. The circuit designed over the determined parameters is simulated with the LTspice program. Then, experiments of the created circuit design are carried out. The simulation data and the experimental implementation data are compared for the nonlinear transmission line circuit. Simulation and experiment results are found to be compatible.Item Open Access Kesit şeklinin poli (l-laktik asit) filament iplik özelliklerine etkisi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-22) Çelen, Onur; Koçer, Hasan BasriBu çalışmada yenilenebilir kaynaklardan üretilen biyo bozunur ve biyo gübrelenebilir poli (L-laktik asit) (PLLA) polimerinden, eriyikten çekim eğirme prosesiyle filament iplikler üretilmiştir. Özel kesitli PLLA filament iplik üretimleri başarıyla gerçekleştirilmiş, bu kesitlerin sahip olduğu farklı yüzey morfolojilerinin ipliklerin yapısal ve fiziksel özelliklerine olan etkileri araştırılmıştır. Kesit şekilleri olarak en yaygın kullanılan dairesel kesitin dışında üçgen, artı, içi boş daire ve yassı biçimleriseçilmiştir. İpliklerin termal özellikleri ve kristalizasyon verileri DSC analizi ile, kimyasal özellikleri viskozite ve karboksil analizleriyle, fiziksel özellikleri ise mukavemet, uzama, düzgünsüzlük testleriyle karakterize edilmiştir. PLLA polimerinden eriyikten çekim eğirme prosesi ile endüstriyel özellikte özel kesitli filament iplikler başarı ile üretilmiştir.Item Open Access Hayvansal kaynaklı yayılı kirlilik yükleri hesabı, Bursa örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-10) Hacısalihoğlu, SaadetSon zamanlarda artan nüfus, teknolojik gelişmeler, kentleşme gibi sorunlar su kaynakları üzerindeki baskıları da önemli oranda arttırmaktadır. Nüfus artışına paralel olarak hayvansal ürünlere olan talep de artmaktadır. Ancak hayvancılık faaliyetleri sonrası oluşan atıklar uygun olmayan koşullarda biriktirildiğinde oluşan sızıntı suları, su kaynaklarına ulaşarak, bu ortamlarda kirlenmeye hatta kullanılamaz duruma gelmesine neden olabilmektedir. Bu çalışmada Bursa ve ilçelerinde yayılı kirletici kaynakların baskısını değerlendirmek için hayvansal kaynaklı kirlilik yükü hesabı yapılmıştır. Kirlilik yükü hesabında Bursa’nın tüm ilçelerinde mevcut 2020 yılı, büyükbaş (BBH), küçükbaş (KBH) ve kümes hayvanı (KH) sayıları kullanılarak yıllık yayılı toplam azot (TN) ve toplam fosfor (TP) yükleri hesaplanmıştır. Sonuç olarak, TN ve TP yayılı kirlilik yüklerinin en yüksek olduğu ilçeler Karacabey, Mustafakemalpaşa, Yenişehir ilçeleri, en düşük olduğu ilçelerin ise Yıldırım, Gemlik, Gürsu ve Harmancık olduğu tespit edilmiştir. Bursa genelinde toplam azot kaynaklı oluşabilecek toplam yayılı kirlilik yükü 3241,944 ton TN/yıl, toplam fosfor kaynaklı oluşabilecek yayılı kirlilik yükünün 341,327 ton TP/yıl olduğu belirlenmiştir.Item Open Access Ergonomik risk analizi yöntemleri ve metabolik hız hesabı yazılım uygulaması(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-01-06) Aydın, Ferdi; Özalp, Besim Türker; Gündüz, Tülün; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Endüstri Mühendisliği Bölümü.; 0000-0002-3607-6141; 0000-0003-0307-1026; 0000-0002-7134-3997Ergonomik açıdan uygun olmayan çalışma koşullarının sırt, boyun, omuzlar, üst ve alt ekstremitelerde, kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olduğu bilinmektedir. Bu rahatsızlıklar fiziksel güç gerektiren ve tekrarlayan işleri yapan çalışanlarda sıklıkla görülmekte, ayrıca üretimdeki verimliliğin de düşmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada, işletmelerde çalışanlara daha kolay bir şekilde ergonomik risk analizi yöntemlerini uygulamak ve analiz sonuçlarını karşılaştırabilmek amacı ile ergonomik risk analizlerini ve metabolik hız hesabını içeren bir yazılım uygulaması tasarlanmıştır. Geliştirilen yazılım, REBA, OWAS, RULA, NIOSH Aksiyon Sınırı (AL), Tavsiye Edilen Ağırlık Sınırı (RWL), ManTRA, ROSA ve HMD yöntemlerini içermektedir. Yazılım ayrıca, farklı koşullarda çalışanın harcadığı enerjiyi hesaplayarak ortaya koyduğu metabolik hızı hesaplayan bir modül ihtiva etmektedir. Gerçekleştirilen risk analizleri ve hesaplamaların detayları ve sonuçları MS Access veri tabanında depolanmaktadır. Çalışanın mevcut ve iyileştirilmiş risk analizi sonuçları, daha sonra karşılaştırma yapabilmek amacıyla geliştirilen raporlama ara yüzü ile incelenebilmektedir. Yazılım, ISO/IEC 25010:2011 kalite standartlarına göre ergonomi uzmanlarınca değerlendirilmiş ve uygulamanın firmalar için kullanılabilirliği ve uygunluğu sunulmuştur.Item Open Access Determination of press brake bending parameters for Hardox 400 steel(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-01-03) Aydemir, Fatih; Çakan, Betül Gülçimen; Durmuş, Ali; Çavdar, Kadir; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.; 0000-0003-1739-1143; 0000-0003-2487-7344; 0000-0001-9126-0315In the present study, a specific hydraulic press brake based test setup (HPBTS) was designed and manufactured which was used to determine the bending forces and the punch displacements of Hardox 400 steel depending on the plate thickness, plate length and mechanical properties. The setup was equipped with an image processing system to detect the change of the bending angle during forming. Prior to bending tests, tensile tests were carried out and the identified mechanical properties were compared with the ones reported by the manufacturers. The effect of the difference between the mechanical properties on the bending parameters was investigated. Air bending technique was used for bending tests. Experiments were carried out with varying plate thicknesses, plate lengths, bending angles, forming speeds and channel openings using flat materials supplied from two different manufacturers. The effect of these parameters on bending force, displacement and springback angle was revealed. It was shown that the mechanical properties of Hardox 400 steel vary according to the manufacturer. The difference between the measured mechanical properties and the ones obtained from the manufacturers had a direct influence on the bending properties.Item Open Access Akarsularda çözünmüş oksijen konsantrasyonunun regresyon tabanlı yöntemlerle modellenmesi: Harşit Çayı örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-02-22) Nacar, Sinan; Baki, Osman Tuğrul; Bayram, AdemBu çalışmada çok değişkenli uyarlanabilir regresyon eğrileri (MARS) ve TreeNet gradyan arttırma makinesi (TreeNet) isimli regresyon tabanlı yöntemler kullanılarak çözünmüş oksijen (ÇO) konsantrasyonu modellemesi amaçlanmıştır. Modelleme çalışmasında kentsel atıksuları bünyesine alarak yer yer kirlenen Harşit Çayı (Gümüşhane) üzerinde belirlenmiş altı su kalitesi gözlem istasyonunda, 15 gün aralıklarla ve 24 kez yerinde gerçekleştirilen ÇO konsantrasyonu (mg/L), sıcaklık (°C), pH ve elektriksel iletkenlik (mS/cm) ölçümleri yanı sıra akarsudan alınan su örneklerinde laboratuvarda gerçekleştirilen sertlik (°dH) tayinleri neticesinde elde edilen veriler kullanılmıştır. Elde edilen veri setinin % 80’i kurulan modellerin eğitilmesinde geriye kalan % 20’si ise söz konusu modellerin test edilmesinde kullanılmıştır. Kurulan modellerin eğitim ve test veri seti performanslarını değerlendirmek amacıyla ortalama karesel hatanın karekökü (OKHK), ortalama mutlak hata (OMH), ortalama rölatif hata (ORH) ve determinasyon katsayısı (R2 ) performans istatistikleri kullanılmıştır. En düşük OKHK, OMH ve ORH ile en yüksek R2 değerleri eğitim veri seti için sırasıyla 0,2247 mg/L, 0,0666 mg/L, % 0,66 ve 0,9995 olarak TreeNet yönteminden, test veri seti için ise 0,2911 mg/L, 0,2336 mg/L, % 2,27 ve 0,9992 olarak MARS yönteminden elde edilmiştir. Her iki veri seti için ortalamalar dikkate alındığında ise, MARS yönteminden elde edilen performans değerlerinin TreeNet yönteminden elde edilenlere kıyasla daha iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Item Open Access Parça ıskartalarının makine öğrenmesi kullanılarak azaltılması: Otomotiv sektöründe bir uygulama(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-03-09) Yürek, Emine Eş; Yağmahan, Betül; Akyüz, Burak Celal; Samast, Ebubekir Sıddık; Çetrez, Nezire Dilan; Bursa Uludağ Üniversitesi/Mühendislik Fakültesi/Endüstri Mühendisliği Bölümü.; 0000-0002-0871-3385; 0000-0003-1744-3062; 0000-0002-5085-5272; 0000-0003-0775-3657; 0000-0003-1890-0835Bu çalışmada, enjektör imal eden bir firmanın taşlama makinesindeki insan faktörüne bağlı ıskartaların azaltılması amaçlanmıştır. İnsan faktörüne bağlı ıskartalar, makinenin taş değişimi, arıza gibi çeşitli nedenlerle durmasından sonra makine operatörünün, makine ve ürün parametrelerinde yaptığı ayarlamalardan kaynaklanmaktadır. Iskartaların azaltılması amacıyla iki aşamalı bir çözüm yaklaşımı önerilmiştir. İlk aşamada, makine öğrenmesi kullanılarak kalite tahminlenmiştir. Kalite tahminleme, bir sınıflandırma problemi olarak ele alınmıştır. Farklı sınıflandırma algoritmaları modellenerek en yüksek performansa sahip Destek Vektör Makineleri (DVM) algoritması seçilmiştir. İkinci aşamada ise, DVM kullanılarak kaliteli ürün ile sonuçlanması beklenen uygun parametre değerleri belirlenmiştir. Güncel veri dikkate alınarak parametre değerlerinin otomatik olarak revize edilmesi ve operatöre sunulması amacıyla bir öneri sistemi geliştirilmiştir. Bu öneri sistemi ile, taşlama işleminin insan etmenine olan bağlılığının ortadan kaldırılarak dijitalleşmesi amaçlanmıştır.Item Open Access GPU programlama tekniği kullanılarak hızlandırılmış XCLASS yazılımı ile spektrum analizinin gerçekleştirilmesi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-02-13) Koçak, Yasemin Poyraz; Sevgen, SelçukAstronomi, çok büyük boyutlu veriler ile çalışmak zorunda olan bir alandır. Bu büyük boyutlu verilerin işlenmesi ve bu verilerden bilgi çıkarımı işlemi çok uzun zaman aldığı için bu verileri modelleyen bilgisayar yazılımlarının performansı çok önemlidir. Bu çalışmada, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array- ALMA) isimli teleskop setinden gelen astronomik verileri modellemek için geliştirilen XCLASS (extended CASA Line Analysis Software Suite-genişletilmiş CASA Çizgi Analiz Yazılım Bölümü) adlı yazılımın çok yoğun hesaplamaların yapıldığı myXCLASS adlı bölümü, Grafik İşlemci Birimi (Graphics Processing Unit GPU) programlama tekniği kullanılarak hızlandırılmıştır. GPU programlama ortamı olarak Birleşik Hesap Cihazı Mimarisi (Compute Unified Device Architecture- CUDA) kullanılmıştır. Uygulama, Tesla K20m isimli iki adet ekran kartı üzerinde test edilmiş, CPU- GPU çalışma süresi bakımından performans karşılaştırılması yapılmış ve ayrıntılı sonuçlar sunulmuştur. Elde edilen sonuçlar ile GPU programlama tekniği kullanılarak ALMA gibi gelişmiş gözlem araçlarından elde edilen çok büyük boyutlu astronomik verilerin modellenmesinde kullanılan yazılımlarda yüksek performans kazanımı sağlanacağı gösterilmiştir.Item Open Access Dinamik su bütçesi modeline destek vektör regresyonu entegrasyonu(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-01-21) Ersoy, Zeynep Beril; Okkan, Umut; Fıstıkoğlu, OkanYağış-akış modelleri kapsamında ele alınan modeller içerisinden kavramsal modeller havza dinamiğini atanan parametreler yardımıyla benzeştirmeye çalışırken, kapalı kutu modelleri ise fiziksel süreci dikkate almadan veri işleme esaslı uygulanmaktadır. Her iki yöntemin de birbirine göre avantajlı ve dezavantajlı yönleri bulunmaktadır. Örneğin kavramsal modellerin bazı parametreleri doğrusal tanımlandıklarında simülasyonlarda yanlılıklar gözlenebilmektedir. Diğer yandan, kapalı kutu modelleri tutarlı bir simülasyon için gecikmeli yağış değerlerine ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle çalışmada her iki yaklaşımın iyi yönlerini birleştiren hibrit bir model yapısının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, dinamik su bütçesi adı verilen kavramsal bir yağış-akış modelinin doğrusal davranış gösteren yeraltısuyu depolama elemanı yerine destek vektör makinesi eklenerek beş parametreli hibrit bir model oluşturulmuştur. Destek vektör makinesi ilavesi ile doğrusal olmayan haritalama yetisi kazanan model Balıkesir’in İkizcetepeler Baraj Havzası’nda uygulanmıştır. Hibrit modelin kavramsal modele kıyasla kalibrasyon ve validasyon dönemlerinde sırasıyla %21 ve %14 daha düşük hata performansı vermesi istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur.