2009 Bahar Sayı 12

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/10127

Browse

Now showing 1 - 17 of 17

Alman işçi partisi programına küçük notlar (Gotha programının eleştirisi)
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Doğan, Aysel
Aslında kimdir kadın?
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Çıvgın, Ayşe Gül; Uludağ Üniversitesi/Fen Edebiyat Fakültesi/Felsefe Bölümü.
Aslında Kimdir Kadın? başlığı oldukça manidar ve ironik. Manidar ve ironik olmasının temel nedeni “ aslında” kelimesinde gizli. Bu kelime, şimdiye kadar kadına dair bildiğimiz şeylerin “asıl”, “asli” ya da “gerçek/hakiki” olmadığını, kadının, kendisine dair bildiğimizi sandığımız şeylerden farklı olduğunu düşündürtmekte. Peki, “kadın” denilen bu şeyin bir “aslı astarı” var mıdır? Kadının aslen bir “yüz”ü var mıdır? Kadının aslından, “aslında-ne-olduğu”ndan söz edilebilir mi? Bu sorulara her düşüncenin temeli olan, doğru bilgiyle ve doğru değerlendirmeyle konuya yaklaşmamızı sağlayan felsefeden yola çıkarak cevap vermek olanaklı görünmektedir. Felsefenin temel disiplinlerinden biri olan felsefi antropoloji ise, kadının aslında kim olduğu sorusuna, dolaylı bir biçimde de olsa doğru değerlendirmeyle yanıt verebilme imkânını bize sağlaması bakımından önemlidir.
Çokkültürlü eğitim: Bulgaristan örneği
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Kostova, Siyka Çavdarova; Atasoy, Emin
Dünyamızda yaşayan ve farklı medeniyetlerin parçalarını oluşturan postmodern toplumlar giderek dil, etnos ve din bakımından çokkültürlü kimliklere bürünmekte ve bu farklılaşma birçok ülkede kültürel ve toplumsal çatışmaları tetiklemektedir. Toplumların ayrılmaz bir parçası olan çocuklar da bu kültürel çatışmalardan nasibini almakta ve böylece bu sosyal sorun bir eğitim sorununa dönüşmektedir. Günümüzdeki küreselleşme eğiliminin etkilerinden biri de sınıf ve okul ortamında çocukların arkadaşları tarafından etnik veya dinsel köken, hatta farklı görünümlerinden dolayı “farklı çocuklar” olarak algılamalarıdır. Bu “farklılık” sorununun üstesinden gelme uğraşında öğretmenlere ve eğitim sistemine büyük rol ve görevler düşmektedir. Bu çalışmada çokkültürlü eğitimin tanımı, önemi, kapsamı ve amaçları açıklandıktan sonra çokkültürlü eğitime komşumuz Bulgaristan penceresinden bakılmıştır. Ayrıca makalede bir yandan Bulgaristan’daki çokkültürlü eğitimin özellikleri ve uygulamaları, bir yandan da bu ülkenin çokkültürlü eğitime geçiş sürecinde yaşadığı engeller ve sorunlar tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda çokkültürlü eğitimin sağladığı yararlar ve kazanımlar açıklanmıştır.
Deleuze’ün felsefe kavrayışı
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Küçükalp, Kasım; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi/Felsefe Tarihi.
Bu makalede çağdaş post-yapısalcı ve postmodern felsefelerde son derece önemli bir yere sahip olan Deleuze’ün farklılık felsefesini incelenmeye çalışılacağız. Bu amacın gerçekleştirilmesi için, Deleuze’ün klasik felsefe veya metafizik yaklaşım biçimlerini ne şekilde eleştirildiğinin anlaşılması son derece önemlidir. Deleuze göre, Batı düşünce geleneğinde hâkim olan felsefî yaklaşım, bir özdeşlik mantığı üzerine dayanmak suretiyle, farklılık ve tekilliği tahrip eden homojen bir ortama işaret eder. Öte yandan, Deleuze’ün kendi felsefesi, Aynı lehine farklılık ve tekilliği oradan kaldırmaya çalışan felsefî yaklaşımlara karşı mücadele veren bir farklılık felsefesi olarak görülebilir. Bundan dolayı biz de, öncelikli olarak Deleuze’ün özdeşlik anlayışı üzerine kurulu olan klasik varlık felsefelerine yönelik eleştirilerini ele alıp, daha sonra da Deleuze’ün fark felsefesini, Spinoza, Hume, Nietzsche ve Bergson felsefeleriyle bağlantılı bir biçimde ele almaya çalışacağız.
Doğal seçilim yasasının bulunuşu: Darwin ve Wallace’ın yaklaşımlarındaki farklar
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Kamözüt, Mehmet Cem
Bu yazıda Darwin ve Wallace’ın biyolojiye yaklaşımlarındaki farklılıklar ele alınacak. Bu farklılıklara dayanarak, Wallace’ın Darwin’in gölgesinde kalmış bir bilim kahramanı olarak yorumlanamayacağı savunulacak.
Frantz Fanon’da şiddetin meşruluğu sorunu
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Akdemir, Müslim
Üçüncü Dünya’nın önemli düşünürlerinden olan Fanon şiddet kavramını Batı’nın Üçüncü Dünya halkları üzerindeki yıkıcı ve yok edici etkisine karşı farklı bir anlamda kullanarak yüceltmiştir. O şiddeti meşrulaştırırken, yerli halkın ezilen bilincini terk etmesi ve özgürlüklerini elde etme çabası olarak görmüştür. Fanon şiddeti bireysel düzlemde temizleyici bir güç olarak görürken sömürge insanının aşağılık kompleksinden ve umutsuzluktan kurtuluşunu da şiddetin meşrulaştırılmasına bağlar. O, şiddeti savunmaktan çok Kara Afrika’sındaki şiddeti açıklamak ve meşrulaştırmak niyetindedir.
Gadamer’de hermeneutik yöntem
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Çoşkun, Seyit
Gadamer, doğa ve tin bilimleri ayrımı temelinde, insansal edimler ve kurumlar alanına ilişkin bilginin olanaklılığına yönelik anlama ve yorumlama yöntemi olan hermeneutik yöntemden ayrı bir felsefi hermeneutik önerir. Bu yöntem, geleneksel hermeneutik yöntemden farklı olarak aynı zamanda bir pratik felsefedir. Bu anlamda, Gadamerci hermeneutik yöntemin pratik felsefe olarak ele alınışı araştırılmaktadır.
Grek düşünce dünyasında felsefe din ve mitoloji ilişkisi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Atış, Naciye
Felsefe, insanın, evren ve kendisiyle ilgili merak ettiği her şeyi sorularla anlama, anlamlandırma ve yorumlama çabasıdır. Felsefenin bu sözünü ettiğimiz şekilde çalışmasının ilk örneğini Grek felsefesinde buluruz. Oysa Mitoloji ve din, Grek düşünce dünyasında insanın, evrene ilişkin sorularının felsefeden önceki en eski dayanağıdır. Bu nedenle de din ve mitoloji, Grek felsefesinin arka planını oluşturur. Bu alanlar arasındaki ilişki de birbirleriyle çatışmayan, birbirlerini ortadan kaldırmayan, hatta birbirlerini besleyen özelliktedir. Bu nedenle Grek düşünce dünyasında hiçbir zaman din ve felsefe birbirleriyle keskin bir şekilde savaşmamışlardır. Filozofların dinle ilişkisi, dini ortadan kaldırıp, dinin yerine felsefeyi geçirmek olmamıştır. Bu durumun sonucunda da Grek düşünce dünyasında evrenin, dinsel mitolojik açıklamasıyla felsefi açıklaması, birbirinden kopmayan, sürekli bir ilişki içerisinde olmuştur. Bu ilişkiler bu makalede, iki konu temelinde ele alınacaktır. Birincisi, felsefenin evren üzerine çalışmasına kaynak olan teogonik açıklamalardan, kozmogonik açıklamalara geçiş, ikincisi ise Greklerin çok tanrı inancına karşı ve yeni bir ruh inancına sahip olan orfizmin, Pitagoras sonrasındaki felsefeyi nasıl etkilediğidir. Birincisi, Grek dünyasında felsefe gibi yeni bir düşünme tarzının doğuşunda etkili olurken, ikincisi de mistik ve metafizik ögelerin egemen olduğu bir felsefeyi şekillendirir.
Hannah Arendt’te "yurtsuzluk" fenomeni
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Kılıç, Yavuz
Hannah Arendt çağımızda insanın “yurtsuzluk” fenomeniyle karşı karşıya kaldığını belirtir. Ona göre yurtsuzluk insanları birarada tutan bağdan yoksun bırakmış, kendilerinin oluşturduğu bir dünyada yaşayamamaları sonucunu doğurmuştur. Bu ise insanın dünyaya yabancılaşması anlamına gelir. Bu düşünceler, Arendt’i 20. yüzyılın en etkili politika filozoflarından biri haline getirmiş ve bu da genel olarak kabul edilen bir görüştür. Ama bu kabul, aynı zamanda onun politika felsefesindeki asıl sorununun insan olduğunu perdelemiş gibi de görünüyor. Bu yazıda, Arendt’in görüşünde, insanı “yurtsuzluk”a götüren nedenler serimlenerek, insanın yurtsuzluğu ile yabancılaşması arasındaki bağ gösterilmeye çalışılacaktır. Bunlar yapılırken, Arendt’in, insanın neliğinden, insanın özünden ne anladığı da ortaya konulacaktır.
Hegel’in mantık biliminde (felsefi bilimler ansiklopedisi birinci cilt) ‘nesnellik’in iki anlamının incelenmesi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Anlı, Ömer Faik
Bu çalışmada nesnellik teriminin Hegel felsefesinde, özellikle de Mantık Bilimi’nde (Felsefi Bilimler Ansiklopedisi’nin Birinci Cildi) aldığı iki anlam incelenecektir. Bu inceleme, Hegel felsefesinin eleştirdiği empirist (görgücü) felsefe geleneğinde ve Kant felsefesinde açığa çıkan nesnellik anlayışlarının ve onların problemlerinin ele alınmasını kapsamaktadır. Bu yolla Hegel’in bu yaklaşımları aşan nesnellik anlayışına işaret edilmesi amaçlanmaktadır.
John Dewey’in liberalizmi: Birey/cilik-toplum ve özgürlük
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Yılmaz, Zafer
Liberalizm, ortaya çıkışı ve gelişimi süresince farklı bakış açılarıyla değerlendirilmiş, bu duruma bağlı olarak da anlamı ve kapsamı konusunda farklı yorumlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, Amerikalı filozof J. Dewey’in liberalizm yorumu incelenmiştir. Dewey, sosyal liberaller grubu içinde yer alarak, J. Locke geleneğinin devamı mahiyetinde olan, klasik liberalizme eleştirel yaklaşmış, üzerinde durduğu diğer konularda olduğu gibi liberalizmin de, reformdan geçirilip yeniden inşa edilmesi gerektiğini düşünmüştür. Dewey’in liberalizmi, toplum içerisinde yer alan bireyi ve özgürlüğün kültürle olan ilişkisini ön plana çıkarır.
Lyell’ın, Lamarck’ın evrim kuramını eleştirisinin bir değerlendirmesi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Sol, Ayhan
Lamarck’ın kuramı, Darwin’in kuramından önceki en kapsamlı evrim kuramıdır. Fakat maddeciliği, bazı konulara yaklaşımının fazlasıyla spekülatif olması ve dönemin aydınları tarafından iyi bilinmemesi nedeniyle Lamarck’ın kuramı çağdaşlarının pek çoğu tarafından ne destek gördü ne de yeterince dikkate alındı. Ancak Lyell bu açıdan bir istisna sayılabilir çünkü Jeolojinin İlkeleri adlı kitabının ikinci cildinin bazı bölümlerini Lamarck’ın kuramına ayırmış ve onu Darwin dâhil tüm Britanyalı doğa bilimcilere tanıtmıştır. Bu yazıda ben önce Lamarck’ın kuramını ve Lyell’ın eleştirilerini gözden geçiriyorum. Sonra da, her ne kadar Lyell’ın eleştirel incelemesinin, genel olarak adil bir değerlendirme olsa da bazı noktalarda Lamarck’ın kuramına karşı, Lyell’ın sandığı kadar etkili olmadığını göstermeye çalışıyorum.
Nesne ve olay ontolojileri üzerine
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Eyim, Ahmet
Nesne ve olayların ontolojik statülerinin ne olduğu üzerine birçok tartışma vardır. Bu tartışmalardan rakip ontolojik kuramlar, yani nesne veya olay ontolojileri, ortaya çıkmaktadır. Bu ontoloji kuramları veya ontolojiler, nesneler ve olaylar arasındaki bağıntıyı açıklamaya çalışmaktadır. Nesne ontolojileri, dünyanın nesnelerden meydana geldiğini ve metafizik bir kategori olarak olayların, nesnelerden türetilebileceğini iddia eder. Öte yandan, olay ontolojilerine göre, temel varlık kategorisi olarak olaylar, dünyanın nihai bileşenleridir. Olay ontolojileri, olayların nesnelerden önce olduğunu ve nesnelerin olaylara indirgenebileceğini iddia eder. Başka bir rakip görüşse, nesneler ve olayların temel olarak eşit ve farklı kategorilerin öğeleri olduğunu iddia eder. Bu çalışmanın amacı, nesnelerin veya olayların metafiziksel olarak temel kategori olup olmadıklarını ve rakip görüşleri açıklamaktır.
Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Karadağ, Engin; Baloğlu, Nuri; Kaya, Sedat
Bu çalışmada okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeyleri saptanmaya çalışılmıştır. Tarama modelinde betimsel bir çalışma olan bu araştırmanın evreni, 2007-2008 öğretim yılında İstanbul ili Tuzla ilçesindeki ilk ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan 90 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Çalışmada evrenin dar olması nedeniyle örnekleme yoluna gidilmemiştir. Veri toplama aracı olarak Ekiz (2005) tarafından geliştirilen Eğitim Felsefesi Benimseme Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde puanların frekans (η), yüzde (%) ve ortalama (X) değerlerinden yararlanılmıştır. Grup görüşleri arasındaki farkları belirlemek için t-testi, Many Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular literatüre dayalı olarak tartışılmıştır.
Schelling'in Kant eleştirisi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Ürek, Ogün; Uludağ Üniversitesi/Fen Edebiyat Fakültesi/Felsefe Bölümü.
Bu makale, Schelling'in Kant eleştirisinden hareketle Kant ve Descartes'ın felsefeleri arasındaki paralelliği göstermeyi amaçlıyor. Bu amaç doğrultusunda makale, Schelling'in Kant felsefesindeki "kendi başına şeyler" kavramına ilişkin eleştirisinin ayrıntılı bir çözümlemesini yapıyor. Bu çözümlemeye göre, Schelling’in Kant’a yönelik eleştirisinin haklılığı varsayıldığında, Kant’taki “kendi başına şeyler’’ tanrısal nitelikteki varolanlar halini alır. Böyle olunca da, Descartes felsefesindeki üç töze, cisim, ruh ve Tanrı’ya paralel olarak Kant’taki fenomen, noumen ve kendi başına şeyler ya da Descartes’taki Tanrı’nın sahip olduğu nitelikteki varolanlar denk düşer. Sonuç olarak, Descartes’ın, doğuştan kavramlar anlayışıyla Kant’taki a priori kavramlar arasındaki ayrım da ortadan kalkmış olacaktır.
Silenus maskesinde bir ayna: Platon diyaloglarında Sokrates figürü
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Haşlakoğlu, Oğuz
Bu makalede Platon diyaloglarının bir sahne oluşu ve taşıdığı görsel mimetik unsurun metin olarak felsefeyi konu edinen bu yapıtlarda ne anlama geldiği sorgulanıyor. Özellikle de Sokrates’te somutlaşan sophos figürünün içinde bulunduğu sahneyi aynı zamanda dışından kuşatan özelliğinin, metnin yazarı Platon’un kendisini bir anlatıcı olarak silmesiyle olan bağı ortaya konuluyor. Israrla felsefe üzerine hiçbir şey yazmadığını söyleyen Platon’un, yegâne konusunu felsefenin oluşturduğu diyalogları üzerinden nasıl anlaşılması gerektiği bu anlamda sorulması gereken bir soru olarak ortaya çıkıyor. Bu sorgulamalar sonucunda sophos maskesinde yazarın hupokrites (nasıl kullanıldığına bağlı olarak aktör ya da ikiyüzlü) olarak sahne alma ihtimalinin ifade edilmesiyle de yazı son buluyor.
Temsilden kullanıma: Resim kuramının evrimi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Çiftçi, Erdem
Wittgenstein’ın felsefesi ikinci döneminde esaslı bir dönüşüme uğramıştır. Ama bu dönüşüm ilk dönemki bakışın tamamen reddedilmesi yerine, ilkinin ikincisinde içerilmesi ve bu bakışın dilin kullanımlarından, hallerinden sadece birisine dönüşmesi şeklindedir. Dilin özünün arayışı terk edilmeli; yerine dil pratiklerinin incelenmesi geçmelidir.

Browse

Browsing by Language "tr"