2023 Cilt 28 Sayı 3

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/41019

Browse

Now showing 1 - 5 of 5

Bursa’daki iç ve dış ortam havasında organoklorlu pestisitler (OCP’ler): Konsantrasyon dağılımları, muhtemel kaynakları ve sağlık riskleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-10-09) ESEN, FATMA; Esen, Fatma; Sari, Mehmet Ferhat; Mühendislik Fakültesi; Çevre Mühendisliği Bölümü; 0000-0001-7114-7286; 0000-0002-1445-0868; 0000-0003-1963-513X
Organoklorlu pestisitler (OCP’ler) fiziksel ve kimyasal özelliklere göre tüm çevrede bulunan ve dünyada en yaygın olarak kullanılan kimyasalların başında gelmektedir. Yaklaşık 40 yıldır kullanımları yasak olmasına rağmen hem kararlılıklarından hem de kaçak kullanımlarından dolayı günümüzde hala insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu çalışmada, Bursa sınırları içerinde yer alan 15 iç ve 6 dış ortam havasında OCP konsantrasyonlarının seviyeleri, muhtemel kaynakları ve soluma yoluyla oluşabilecek kanser riski hesabı değerlendirilmiştir. Toplam 10 OCP bileşiğinin iç ortam havasındaki konsantrasyon değerlerinin 467,8±94,9 pg/m³, dış ortam havasındaki konsantrasyon değerlerinin ise 419,3±137,1 pg/m³ olduğu belirlenmiştir. Örnekleme noktalarındaki binaların yaşının yanı sıra dış ortam havasında da tarımsal alanların varlığı ve yakınlığı iç ortam OCP konsantrasyonlarının dağılımlarında önemli rol oynadığı belirlenmiştir. Muhtemel kaynakların değerlendirilmesinde izomer oranlarından yararlanılmıştır. Bu izomer oranlarına göre, Bursa’da OCP’lerin esas kaynaklarını lindanların oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yine aynı oranlara göre günümüzde hala Bursa’da pestisit kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Son olarak hem iç hem de dış ortam havasının solunması yoluyla oluşabilecek kanser riskleri artan yaşam boyu kanser riski (ILCR) yöntemine göre değerlendirilmiştir. Elde edilen hesaplamalara göre, Bursa’da hem iç hem de dış ortamda OCP’lerin solunması yoluyla oluşabilecek herhangi bir kanser riski tespit edilmemiştir.
Ergonomik riskler içeren depo raf atama problemi için karışık tamsayılı doğrusal programlama modeli: Bir uygulama
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-11-01) ÖZALP, BESİM TÜRKER; AKANSEL, MEHMET; Barlıntı, Al Masu; Kıl, Ceydanur; Siampan, Moustafa; Akansel, Mehmet; Mühendislik Fakültesi; Endüstri Mühendisliği Bölümü; 0000-0003-0307-1026; 0009-0004-8874-8407; 0009-0001-2411-0576; 0009-0006-1342-1201; 0009-0006-0603-318X; 0000-0002-4924-7587
Bu çalışmada, ekmek fırınları ve fırın ekipmanları üreten bir firmada depo raf atama problemi ele alınmıştır. Mevcut sistemin analizi sonucunda, malzeme ambarındaki işlemlerin yoğun yük kaldırma/indirme ve taşıma işlerinden dolayı ergonomik riskler içerdiği gözlenmiştir. Problemin çözümü için, öncelikle bileşen sınıflandırması amacıyla Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve çok kriterli ABC analizi yöntemleri kullanılmıştır. Daha sonra depodaki farklı kapasiteli raflara farklı tiplerdeki bileşenleri atayan bir iki amaçlı karışık tam sayılı doğrusal programlama modeli geliştirilmiştir. Öncelikli amaç işçilik maliyetini, ikincil amaç ise çalışanın üzerindeki ergonomik yükü azaltacak şekilde metabolik hızını enküçüklemektedir. Çalışanın sorumlu olduğu temel malzeme talebi karşılama çevrimi dört iş öğesine bölünmüş ve bunların enerji maliyeti literatürdeki mevcut denklemler kullanılarak tanımlanmıştır. Bu denklemler, maliyet en küçüklemesi amacına ek olarak matematiksel modele eklenmiştir. Önerilen modelin çözümlenmesi sonucunda çalışanın metabolik hızı ve dolayısıyla üzerindeki ergonomik riski azaltılabilirken, aynı anda çalışan verimliliğinin de artırılabileceği gösterilmiştir. Ayrıca, geliştirilen matematiksel modeli kullanarak parametre ara yüzleri ile raflara atanacak bileşenlerin belirlenebileceği ve bir depo tasarımının yapılabileceği bir yazılım geliştirilmiş ve çalışma kapsamında sunulmuştur.
Kumaş boyama sürecinde bulanık TOPSIS ile hata türü ve etkileri analizi
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-11-27) Yürek, Emine Eş; Mühendislik Fakültesi; Endüstri Mühendisliği Bölümü; 0000-0002-0871-3385
Kumaş boyama sürecinde çok sayıda fiziksel ve kimyasal işlem uygulanmaktadır. Ürün özelliklerine göre belirlenmesi gereken malzeme reçetelerinin ve sıcaklık, devir hızı, pH gibi parametrelerin doğru ayarlanmaması hatalara sebep olmaktadır. Bu hataların bir kısmı yeniden işleme ile giderilebilse bile operasyonel maliyetleri arttırmaktadır. Bu çalışmada, Bursa’da tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin boyama süreçlerinde karşılaşılan hataları belirlemek, risklerini değerlendirmek ve önceliklendirmek amacıyla bulanık TOPSIS ile Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA) uygulanmaktadır. Bulanık mantık, hataların dilsel değişkenler kullanılarak değerlendirilmesini; TOPSIS ise şiddet, olasılık ve saptanabilirlik kriterlerine farklı ağırlıklar verilmesini mümkün kılmaktadır. Çalışma sonucunda hataları azaltabilecek önleyici tedbirler değerlendirilmektedir.
Otomotiv ve gıda sektörlerinde enerji verimliliği ve karbon emisyonunun azaltımı ile ilgili bir çalışma
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-01) Hasdemir, Işıl; Değirmen, Duriye; Şanlı, Gizem Eker; Mühendislik Fakültesi; Çevre Mühendisliği Bölümü; 0000-0002-7175-2942
Endüstriyel işletmelerde enerji tasarrufu sağlamak ve düşük karbonlu üretim yöntemlerini kullanmak işletmelerin karbon ayak izini düşürdüğü için büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı gıda ve otomotiv sektörlerinde faaliyet göstermekte olan 2 fabrikada yapılabilecek enerji verimliliği uygulamalarını değerlendirmek ve bu uygulamalarla sağlanacak enerji tasarrufu (Nm³/yıl) ile önlenecek karbon emisyon miktarlarını (ton CO₂/yıl) ortaya koymaktır. Her iki tesiste yapılabilecek ortak iyileştirmeler; sıcak hatlara izolasyon uygulaması, basınçlı hava kaçaklarının giderilmesi, basınçlı hava sistemi basıncının 1 bar düşürülmesi, kompresör emiş havasının düzenlenmesi, selenoid vana uygulaması ve flash buhar uygulamasıdır. Bunların yanı sıra gıda işletmesi özelinde 2 ve otomotivde 1 adet münferit enerji tasarruf çalışması önerisinde bulunulmuştur. Gıda sektöründe çevresel fayda (48 ton CO₂) ve enerji tasarruf verimi (22 TEP/yıl) açısından en verimli uygulamanın flash buhar uygulaması olduğu görülürken, otomotiv işletmesinde ise çevresel fayda açısından basınçlı hava kaçaklarının giderilmesi (152 ton CO₂) ve enerji tasarruf veriminde ise sıcak hatlara izolasyon uygulaması(60 TEP/yıl) en avantajlı uygulama olarak tespit edilmiştir. Tüm öneriler değerlendirildiğinde gıda işletmesinde 6 adet uygulama neticesinde CO₂ emisyonunda yıllık toplam 121 ton kadar azalma sağlanabilirken, 5 adet iyileştirmenin önerildiği otomotiv işletmesinde bu değer 323 ton seviyesinde olacaktır.
Projeksiyon kaynağın proses parametrelerinin S355MC Klevis Braketin bağlantı performansına etkisi
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-13) Arı , Ali; Mühürdar, Berk; Korkmaz, Kübra; Bayram, Ali; Mühendislik Fakültesi; Makine Mühendisliği Bölümü; 0009-0005-7165-9050; 0000-0001-7311-8358
Bu çalışma kapsamında, otomotiv sektöründe kullanılan amortisörün bağlantı ekipmanlarından biri olan klevis braketin üretiminde rol oynayan projeksiyon kaynak prosesinin iyileştirilmesi ve projeksiyon kaynak parametrelerinin klevis braketin mekanik performansını nasıl etkilediği araştırılmıştır. Bu kapsamda, 9 farklı proses kullanılarak numuneler üretilmiş ve bu numunelerin kopma testleri yapılmış ve elde edilen sonuçlara göre ANOVA analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda, en etkili parametrenin %80 oranında kaynak basıncı olduğu ve kaynak sıkma süresinin etkisinin ihmal edilebilecek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, projeksiyon kaynağıyla yapılan 5 farklı noktanın en kritik 2 noktasının kesitlerinin makro ve mikro yapısı incelenmiştir. Kaynak süresinin artmasıyla birlikte ısıl girdinin arttığı ve bunun sonucunda mikro yapıdaki ısı tesirli alanların ve füzyon bölgesinin boyutlarının arttığı gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, kaynak basıncının artması mikro yapıyı olumsuz yönde etkilemiştir. Ayrıca, kaynak kesitlerinin ortalama sertlik değerlerinin, bu mikro yapıdaki değişimden etkilendiği gözlenmiştir.

Browse

Browsing by Department "Mühendislik Fakültesi"