2011 Cilt 20 Sayı 1

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/15420

Browse

Now showing 1 - 7 of 7

İslam’ın ortaya çıkışında sosyo-kültürel bağlam
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Kurt, Abdurrahman; İlahiyat Fakültesi
İnsanlık tarihinin dini gelişim dönemlerine göz atıldığında, dinlerin ortaya çıktığı bölgelerin genellikle toplumsal karışıklıkla karakterize olduğu görülür. Mekke’de İslam’ın ortaya çıkışı, bedevilik kültüründeki katı cemaat bağlarının gevşeyerek şehir toplumlarına özgü bireyselliğin baş göstermesiyle paralellik arz eder. İlk Müslümanların daha adil, güvenli ve dengeli bir dünyada yaşamaya yönelik anlam arayışları, onların İslam’ı benimsemelerinde basite alınmayacak bir motivasyon kaynağını teşkil etmiştir. Bununla birlikte İslam’ın ortaya çıkışını, indirgemeci bir yaklaşımla, sadece sosyolojik ya da psikolojik teorilerle açıklamaya çalışmak, eksik ve hatalı bir tanımlama olacaktır.
İslâmî bir perspektiften psikoloji ve din arasındaki ilişki ve bütünleşme
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Haque, Amber; Koç, Mustafa; İlahiyat Fakültesi
Din, birçok bireyin hayatında yaygın ve etkili bir fenomendir. Tüm toplumlarda ve kültürlerde, dinsel davranış örneklerini kolaylıkla bulmak mümkündür. Bunun yanı sıra bir davranış bilimi olmasına rağmen psikoloji, dini ve onun bireyin davranışı üzerindeki derin etkilerini araştırmayı önemli ölçüde ihmal etmiştir. İşte bu noktada adı geçen bu makale, psikoloji ile din arasındaki ilişkiyi ve bu iki disiplinin birbirini nasıl etkilediğini incelemeye çalışmaktadır. Dolayısıyla bu makalede, aralarındaki ilişkiye genel bir yaklaşım sergiledikten sonra psikoloji ve din arasında varolan çıkmaza yönelik, ‘psikolojinin İslâmîleştirilmesi’ projesi bir çözüm yolu olarak önerilmektedir.
Bir mizah unsuru olarak klasik Arap kaynaklarında ‘yellenme’ teması
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Şahin, Şener; İlahiyat Fakültesi
İnsanoğlunun fıtrî ihtiyaçlarından yellenme fenomeni, temel bedensel işlevlerimiz içerisinde mizaha en çok konu edilen -ilk değilse de- ikinci sıradaki konudur. O nedenle bu makale, hemen hemen pek çok kültürde hâlâ bir sosyal tabu olarak görülen ama belki de yeryüzündeki çoğu insanı gülme paydasında bir araya getirebilecek yegâne masum sözcük ve eylem olan ‘yellenme’nin klasik Arap nevâdirinde-ki (anekdot edebiyatındaki) örnekleri üzerinedir.
Suyûtî’nin Beyzâvî Hâşiyesi, Şâmî, Hocazâde ve Zebîdî’nin risâleleri bağlamında Hz. Peygamber’in ismeti, fazileti ve şefaati tartışmaları
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Kiraz, Celil; İlahiyat Fakültesi
Beyzâvî, tefsirinde Hz. Peygamber’in ismeti konusunda yanlış anlamalara yol açabilecek birtakım yorumlar yapmış; Suyûtî de bu yorumları tespit etmiş ve eleştirmiştir. Hocazâde ve Zebîdî ise Beyzâvî’nin bu yorumlarını, birkaçı hâriç Hz. Peygamber’in ismetine aykırı olmayan birer görüş olarak değerlendirmişlerdir. Hz. Peygamber’in âhirette günahkâr mü’minlere şefaati ve Cebrail’den üstünlüğü konularında ise Suyûtî, müellifin görüşlerini bir bütünlük içerisinde değerlendirmediği için ona haksız eleştirilerde bulunmuştur.
XIX. yüzyıl ortalarında Bursa medreseleri ve müderrislerine yapılan yıllık ödemelere dair bir belge
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Hızlı, Mefail; İlahiyat Fakültesi
Osmanlı medreselerinin Anadolu ve Rumeli coğrafyasındaki tespitleri kadar, bu medreselerde görev yapan müderrislere sağlanan imkanların ortaya çıkarılması da oldukça önemlidir. Bu makalede Osmanlıların ilk medreselerini inşa ettiği Bursa‟da, XIX. yüzyıl ortalarındaki medreselerin ve müderrislere sağlanan imkanların derli toplu yer aldığı bir belgeden hareketle bazı değerlendirmeler yapılmıştır.
XVI. yüzyılda bir Osmanlı müderrisi: Mevlana Muslihuddin Efendi ve mirası
(Uludağ Üniversitesi, 2011) Maydaer, Saadet; İlahiyat Fakültesi
Sosyal ve ekonomik tarih çalışmalarının önemli kaynaklarından biri olarak bilinen, bir kimsenin öldükten sonra geriye bıraktıklarının kaydı anlamındaki terekeler, aynı zamanda ilim ve kültür tarihine de ışık tutan belgelerdir. Terekelerde kayıtlı kitapların sayısı, niteliği, hangi ilim dallarına ait oldukları ve maddî değerleri, bize kaydedildikleri dönemin ilmî ve fikrî ortamı hakkında önemli ipuçları vermektedir. Farklı meslek gruplarından kişilerin terekeleri ayrıntılı bir şekilde incelendiğinde, sahip oldukları kitaplarla entelektüel yaşamlarına, diğer eşyalarıyla ise sosyo-ekonomik düzeylerine ilişkin çıkarımlarda bulunmak mümkündür. XVI. yüzyılda Bursa’da yaşamış İsa Bey Medresesi müderrislerinden Muslihuddin Efendi’nin terekesinden hareketle yapılan bu çalışma, okuduğu kitaplarla, sahip olduğu mal-mülk, köle ve cariyeleriyle, giydikleriyle, kullandığı eşyalarla, hatta boş zamanlarında oynadığı satranç takımıyla, bir Osmanlı müderrisinin nasıl bir portre çizdiğinin anlaşılmasına yardımcı olmayı hedeflemektedir.
XX. yüzyıl Mısır’ında tasavvuf aleyhtarlığı (1900-1970): Bir ön araştırma
(Uludağ Üniversitesi, 2011) De Jong, Frederick; Çift, Salih; İlahiyat Fakültesi
XIX. yüzyılda Mısır‟da, İslam‟ın tasavvufî yorumunu benimseyenlerle, kabul etmeyenler ya da buna karşı çıkanlar arasındaki tartışma ve çatışmalar nispeten nadirdir. Bunların sıklığı ve yoğunluğu, daha önceki dönemlerde yaşananların yalnızca cılız yansımalarından ibarettir. Yazılı kaynaklara aksettiği kadarıyla muhalefet fikriyâta değil uygulamaya yönelik eleştiriden müteşekkildir. İlgili örnekler, Vefâ Muhammed el-Kûnî el-Mısrî‟nin er-Reddü’l-mübîn ale’l-ceheleti’l-mutasavvifîn2 ve Hüseyin elMarsafî‟nin Kelimu’s-semânî 3 isimli eserlerinde mevcuttur. Buna ilaveten, yirminci yüzyılın milliyetçi önderlerinden biri olan Abdülaziz Câviş‟ten de söz edilebilir. Câviş on dokuzuncu asrın sonlarında Muhammed Abduh‟un öğrencilerinden biriydi. O, 1892 yılında Mısır‟da Şeyhu‟l-meşâyıh makâmında bulunan Muhammed Tevfik elBekrî‟nin şahsında Mısır‟daki tarikatlara karşı hücuma geçti. Yetki alanı dâhilindeki tarikatların reform ihtiyacı ve haram olduğu düşünülen bazı tasavvufî uygulamaların yasaklanması için kendisini ikna etme niyetiyle dikkatlerini el-Bekrî‟ye yönelten diğer reformist düşünürler Abdullah en-Nedîm6 ile Muhammed Reşîd Rızâ‟dır.

Browse

Browsing by Department "İlahiyat Fakültesi"