Sosyal Bilimler Enstitüsü / Institute of Social Sciences
Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/11452/15
Browse
Browsing by Department "Arap Dili ve Belâgatı Bilim Dalı"
Now showing 1 - 6 of 6
- Results Per Page
- Sort Options
Item Afganistan’ın Faryab ili örneğinde klasik İslamî medreseler ve Arapça eğitimi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019-08-29) Esmail, Mohammad Aassef; Şahin, Şener; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim DalıAfganistan İslâm cumhuriyetinin maarif tarihine baktığımızda bu ülkede çeşitli eğitim öğretim kurumlarının olduğunu görürüz. Bu eğitim kurumlarının en önemlilerinden biri de tarihi İslamiyet’in ilk yıllarına dayanan medreselerdir. Bu araştırma, özü ve amacı itibariyla Afganistan’ın Faryab ilinde bugüne kadar eğitim faaliyetlerini devam ettiren klasik İslâmî medreseleri, bu medreselerde okutulan İslâmî ilimleri ve Arapçayı konu edinmektedir. Bu çalışmanın konusu olan medreselerin tarihî ve fizikî durumları gibi hususlarla ilgili malumatlar, gözlem ve bilir kişilerle yapılan mülakatlar yoluyla elde edilmiştir.Item Arap dilinde iştikâk olgusu bağlamında Ebû İshâk ez-Zeccâc ve Tefsîru Esmâillâhi’l-Hüsnâ adlı eseri(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-03-16) Taş, Sümeyye; Günday, Hüseyin; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim Dalı; 0009-0004-0558-0355Hicrî üçüncü yüzyılın sonu ve dördüncü yüzyılın başlarında yaşayıp Klasik Arap edebiyatının öncü dil âlimlerinden olan Ebû İshâk ez-Zeccâc (ö. 311/923) Abbâsî dönemine şahitlik eden lügat ve gramer âlimlerinden olup dönemin mümtaz şahsiyetlerinden biridir. O, gramer ve lügat bilgisine oldukça önem vermekte, bu iki ilmin gerekliliğini vurgulamaktadır. Zira bir kelimeyi doğru anlamamak olası birçok yanlışı beraberinde getirmektedir. Zeccâc, sağlam bir kavrayışın esas anahtarının mana bilgisi olduğunu belirtmektedir. Allah’ın 99 isminin kelime türetme yöntemlerinden biri olan iştikâk kısımlarından iştikâk-ı sağîr ile nakledildiği Tefsîru esmâillâhi’l-hüsnâ adlı eser, “el-esmâü’l-hüsnâ” konusunda ele alınan ilk müstakil eser niteliğindedir. Araştırmamız Zeccâc ve Arap dilinde iştikâk olgusu çerçevesinde söz konusu eserin incelenmesini hedeflemektedir. Bu bağlamda ilk olarak iştikâk olgusuna yer verilecek, daha sonra Zeccâc’ın biyografisine değinilecektir. Son olarak eserin muhtevası ve ana konuları ele alınarak eser detaylı bir şekilde irdelenecektir.Item Bağımsızlık dönemi Kırgızistan’daki Arapça eğitimi ve öğretim yöntemleri(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019-08-26) Asanbekov, Bekzat; Kavak, Fadime; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim DalıBu çalışmada Kırgızistan’ın Bağımsızlık Dönеminde Arapça еğitiminin başlaması, bu alanda yazılan ilk çalışmalar vе onların yöntеmlеri ile resmi ve gayri resmi kurumlardaki arapça eğitiminden bahsedilmiş; Arapçayı Kırgızistan'da öğrеnmеk istеyеnlеrin ilk başvuraсakları temel kitaplar hakkında bilgi vеrilmiştir. Ayrıсa Kırgız Milli Eğitim sistemindeki Arap Dilinin durumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma Giriş, Birinсi Bölüm, İkinсi Bölüm ve Sonuçtan oluşmaktadır. Girişte tezin amaсı, önemi ve araştırma yönteminden bahsedilmiş; birinсi bölümdе de gеnеl olarak Kırgızistan'ın tarihi, sosyo-kültürеl yapısı, Kırgız dili ve özellikleriyle Arapça’nın Kırgızсa’ya olan etkisi hakkında bilgilеr vеrilmiştir. İkinсi bölümdе ise; Bağımsızlık Dönеmi Kırgızistan’da sarf, nahiv, belagat alanında yapılan çalışmalarla, sözlük ve terсüme alanındaki faaliyetler hakkındaki çalışmalara yer verilmiş; Arapça eğitimi ve öğretiminin verildiği mеdrеsеlеr, ünivеrsitеlеr, fakültеlеr ve dil mеrkеzlеrinin öğrеtim yöntеmlеriyle okuttukları kaynaklar hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.Item Eş-Şeyh İbrâhîm El-Yâzicî’nin hayatı, eserleri ve Arap diline olan katkıları(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019-06-17) Dursun, Nesrin; Günday, Hüseyin; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim DalıTam adı İbrahim b. Nâsîf b. ‘Abdullah b. Nâsîf b. Canbulât b. Sa’d el-Yâzicî el-Hımsî’dir. 2 Mart 1847 tarihinde Beyrut’ta dünyaya gelmiştir. Edebiyatçı bir ailede doğup yetişmiş olması sebebiyle küçüklüğünden itibaren iyi bir eğitim alarak büyümüştür. Bu sayede çocukluk ve gençlik dönemlerinde şiir yazmaya başlamış ama daha sonra Arap dili ve edebiyatı çalışmalarına ağırlık vermek istediği için şiiri bırakmıştır. Kendisini yazar, şair, dilci, eleştirmen, öğretmen, gazeteci, bilim adamı (kâşif astrolog) ve sanatçı (resim, müzik, oyma, nakış ve süsleme) olarak gördüğümüz çok yönlü bu şahsiyet Arap dili için yaptığı çalışmalarla öne çıkmıştır. Hayatını adeta Arapçaya adayan el-Yâzicî, Arapçanın yaşadığı problemleri çözmek için gayret göstermiş; dilin doğru kullanılması, korunması adına birtakım değerlendirme ve önerilerde bulunmuştur. Arapçanın yabancı kelimeler karşısında tahrifata uğramaması adına ta‘rîbin önemine vurgu yapmış ve 38 kelimeyi Arapçalaştırmak suretiyle dile kazandırmıştır. Sanayi, teknoloji ve benzeri alanlarda gelişen dünyanın gerisinde kalan ve modern sözcükleri bünyesinde barındırmadığı için yabancı dillerin istilasına maruz kalan Arapçayı korumak adına öncelikli olarak iştikakı gerekli görmüştür. Bunun için döneminde ihmal edildiğini düşündüğü bazı vezinlere, kelime türetiminde kullanılmasını önererek dikkat çekmiştir. Diğer dilcilerden ayrı olarak nahtın sülâsî fiillerde de olabileceğini iddia eden ilk kişidir. Hem halkın hem dilin bozulmasından duyduğu endişeler çalışmalarının tetikleyicisi olmuştur. el-Yâzicî’nın Arap dili ile ilgili araştırma ve görüşlerini kaleme aldığı makalelerinin kitaplaştırıldığı Ebhâs Lugaviyye, onun dil ile ilgili düşüncelerini ihtiva eden temel bir kaynaktır.Item İbn Cinnî En-Nahvî’nin El-Muhteseb adlı eserinin tahlili(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019-09-23) Baghirov, Elvin; Kavak, Fadime; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim Dalıİbn-i Cinni'nin el-Muhteseb adlı eseri şaz kıraatler konusunda te'lif edilen en kapsamlı eserlerden biri olması açısından önemli bir yere sahiptir. Bu yüzden bu çalışmada öncelikle İbn Cinni'nin şaz kıraatlere dair miras olarak bıraktığı bu eşsiz eser hakkında bilgi verilmeye, daha sonra gramer ve dil açısından tahlil edilmeye çalışılmıştır. İbn Cinni'nin şaz kıraatlere bakış açısı ve yaklaşım usulü ele alınırken de kıraatler konusunda kaleme alınan klasik ve modern birçok eserden faydalanılmıştır. Ayrıca delil metodolojisine önem veren, konuları yeterli vecihlerle günyüzüne çıkaran ve yeri geldiğinde gramer kurallarına muhalefet eden İbn Cinni'nin el- Muhteseb adlı eserindeki incelikler tüm boyutlarıyla tespit edilmeye ve şaz kıraatlerin önemi günümüz insanına takdim edilmeye çalışılmıştır.Item İbnü’d-Dehhân en-Nahvî’nîn kitâbü’l-fusûl adlı eserinin tahlili(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-06-23) Coşkun, Elifnur; Kavak, Fadime; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı; Arap Dili ve Belâgatı Bilim Dalı; 0009-0007-2852-6142Bağdat’ta cereyan eden siyasi mücadelelere gözlerini açan, hayatını ilme adayan, kendini geliştirmek için İsfahan’a ilim yolculuğu yapan İbnü’d-Dehhân şiir, hadis ve tefsir alanlarında çalışma yapmış olsa da nahivci kimliği ile temayüz etmiştir. Nahiv bilgisiyle döneminin Sîbeveyhi’si olarak anılmış, birçok alim ondan övgü ile bahsetmiştir. İbnü’d-Dehhân en-Nahvî’nin Kitâbü’l-Fusûl adlı eseri 6. yüzyılda Arap dili grameri alanında yazılmış, nahiv, sarf, tasrîf ve harf bilgisine dair muhtasar bir eserdir. Oldukça özet bir kitap olmasının yanı sıra Arap dili gramerinin hemen hemen her alanına değinmiştir. Gramere dair temel bilgileri kapsayan bir mukaddime ile başlayan eser cümle, kelime ve harf bilgisi şeklinde bir sıralama ile sarf ve nahiv kaidelerini ele alır. Her gramer konusunda açıklama yapmayı tercih etmeyen İbnü’d-Dehhân, bazı konularda hiç örnek vermemiş, bazılarında ise sadece bir örnekle yetinmiştir. Muhtasar bir kitap olmasının yanı sıra bazı konularda önde gelen bir kısım dilcilerin görüşleriyle lehçe farklılıklarına da yer vermiştir.