Operadan tuvale: Wagner ve Cezanne arasındaki ilişkinin felsefi temelleri

Abstract

Cézanne ve Wagner kendi dönemlerinde sert eleştirilere maruz kalmış ve alanlarına kattıkları yeniliklerin değeri ancak sonradan kavranabilmiş olan öncü sanatçılardır. Resim ve müzik gibi iki farklı sanat dalının kesişimi açısından ufuk açıcı bağlantılar keşfedebilmemize imkân veren eserleri, onların sadece akademik anlamda sanata yaptıkları katkılarla sınırlı kalmadıklarını, fakat aynı zamanda kendilerini filozoflara yaklaştıran felsefi tavrın izlerini de taşıdıklarını göstermektedir. Onların bu denli bir yaratıcılığın öncüsü olmalarının sebebi, eserlerinin ardında gizli olan metafizik, fenomenolojik ve varoluşsal unsurlardır. Yaşamın tüm kültürel, bilimsel ya da tarihsel kavrayışlarının sahip olduğu ussallığa öncel olan hakiki anlamını yansıtmayı hedefleyen bu iki sanatçıyı birbirlerine yakınlaştıran da bu arayışa uygun bir yöntem geliştirmek zorunda kalmış olmalarıdır. Bu çalışmanın amacı, Cézanne ve Wagner arasındaki benzerlikleri ortaya çıkararak Cézanne’ın Wagner’de bulduğu yöntemsel yenilikleri resimlerinde nasıl uyguladığını gösterebilmektir. Bu bağlamda öncelikle Cézanne’ın eserlerinin ardındaki felsefi amaca değinilerek, bu amacın eserlerinde nasıl somutlaştığı incelenecek ve sonrasında Wagner’in müzikteki devrimsel keşiflerinin felsefi alt yapısı ile Cézanne’ın yöntemindeki yeri aydınlatılmaya çalışılacaktır. Wagner’in disonans yapıya vurgusuyla tonalite karşısında atonaliteyi çağrıştıran ve alışılagelen armonik yapıyı yıkarak geleneksel diyatonik sistemin sonuna işaret eden müziğinin Cézanne üzerindeki etkisi ortaya konulacak ve böylelikle Cézanne’ın tablolarında Wagnerci modülasyon sisteminin resimdeki karşılığı olan bir renk modülasyonunun bulunduğu gösterilecektir.

Cézanne and Wagner were pioneering artists who were subjected to harsh criticism in their time and the value of the innovations they brought to their fields was only understood later. Their works, which allow us to discover stimulating connections in terms of the intersection of two different branches of art such as painting and music, show that they are not only limited to their academic contributions to art, but also carry the traces of the philosophical attitude that brings them closer to philosophers. The reason of being the pioneers of such creativity is undoubtedly the metaphysical, phenomenological and existential points hidden behind their works. What brings these two artists, who aim to reflect the true meaning of life, which is prior to the rationality of all cultural, scientific or historical understandings, closer to each other is that they had to develop a method suitable for this search. The aim of this study is to reveal the similarities between Cézanne and Wagner and to show how Cézanne applied the methodological innovations he found in Wagner in his paintings. In this context, first of all, the philosophical purpose behind Cézanne’s works will be touched upon, how this purpose is embodied in his works will be examined, and afterwards, the place of the philosophical base of Wagner’s revolutionary discoveries in music and Cézanne’s method will be tried to be elucidated. The influence of Wagner’s music on Cézanne, which evokes atonality over tonality with its emphasis on dissonance structure and points to the end of the traditional diatonic system by destroying the usual harmonic structure, will be revealed and thus it will be shown that there is a color modulation in Cézanne’s paintings that is the equivalent of the Wagnerian modulation system.