Sa‘dîlik ve Sa‘diyye kültürünün Bursa’daki temsilcileri

Abstract

XII. yüzyılda Şam bölgesinde oluşan Sa‘diyye kültürünün Osmanlı topraklarına aynı yüzyılda Kastamonulu Şeyh Osman tarafında getirilmiş, İstanbul’da temsil edilmesi ise altı asır sonra, yani III. Mustafa döneminin sonlarında (1673-1736) Abdüsselam eş-Şeybânî ile olmuştur. İstanbul’da otuz civarındaki Sa‘dî tekkesi arasında Abdüsselam (Kovacıdede) Tekkesi, Etyemez (Mirza Baba) Tekkesi, Yağcızâde (Balabânî) Tekkesi, Taşlıburun (Lagarî) Tekkesi ile Hasîrîzâde Tekkesi önde gelen tekkelerdir. Bursa da ise Vefâiyye kolunun temsil edildiği Zincirî Ali Tekkesi, merkez tekke olarak ön plana çıkmaktadır. Bu makâlenin amacı, Anadolu ve İstanbul’daki Sa‘dî tekkelerinden ziyade, tasavvuf kültürü ve tarihi açısından Sa‘diyye tarikatının Bursa’daki etkisini ve nasıl temsil edildiğini ortaya koymaktır.The Sa‘diyya culture, which had began to come into being in the area of Damascus in 12th century, was brought by Sheikh Osman of Kastamonu to the Ottoman lands in the same century. After six century that is, in the lasts of the period of Sultan 226 Mustafa III (1673-1736) this culture had been represented by Abd as-Salam al-Shaybânî in Istanbul. Abd al-Salam (Kovacıdede), Etyemez (Mirza Baba), Yağcızâde (Balabânî), Taşlıburun (Lagarî) and Hasîrîzâde were grand tekkes among nearly thirty Sa‘dî tekkes in Istanbul. Zincirî Ali Tekke, representative of Vefâiyye branch, was central Sa‘dî tekke in Bursa. The aim of this article is, in terms of mystical culture and its history, to introduce the effects of Sa‘diyya order and how it was represented in Bursa, rather than Sa‘dî tekkes in Anatolia and İstanbul.