Gelişimsel yetersizliği bulunan bireylere araç içi güvenlik davranışlarının öğretiminde güç kartı stratejisinin etkililiği
Loading...
Date
2023-10-11
Authors
Şahin, Engin
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Bursa Uludağ Üniversitesi
Abstract
Günlük yaşamın doğal akışı içerisinde hiç beklemediğimiz bir anda güvenliğimiz için tehlikeli sayılabilecek durumlarla karşı karşıya kalmamız mümkündür. Bu durumlar; kesici alet ile yaralanma, takılıp düşme, yanma, kapıya çarpma, kaybolma, zehirlenme, boğulma, trafik kazası geçirme, elektrik çarpması, taciz vb. şeklinde örneklendirilebilir. Böyle bir durumla karşılaşan bireyin mümkün olan en az hasarla süreci atlatabilmesi için önceden bazı kritik becerilere sahip olması ve bunları davranışları ile sergilemesi gerektiği ifade edilebilir. Bu becerileri kısaca “güvenlik becerileri” şeklinde nitelendirmek mümkündür. Güvenlik becerileri tehlikeli bir durum gerçekleşmeden önce gerekli önlemleri almayı, tehlike anında doğru davranışları sergilemeyi ve tehlike geçtikten sonra uygun davranışları sergileyip, gerekli yerlere bilgi vermeyi içermektedir. Tipik gelişim gösteren bireylerin bu becerileri ve davranışları öğretmenlerinden ve ailelerinden öğrenebildiği gibi muhakeme yaparak ya da başkalarının tecrübelerini gözlemleyerek de öğrenebildikleri ifade edilmektedir. Gelişimsel yetersizliği bulunan bireylerin ise güvenlik becerilerini ve davranışlarını kazanma süreçlerinin daha zorlu olduğu bu nedenle sistematik bir biçimde öğretim faaliyetlerine dâhil olmaları gerektiği belirtilmektedir. Bu araştırmada gelişimsel yetersizliği bulunan bireylere araç içi güvenlik davranışları öğretiminde güç kartı stratejisinin etkililiği incelenmiştir. Araştırma süreci 9, 10 ve 13yaşlarında üç katılımcı ile yürütülmüştür. Katılımcıların biri OSB diğer ikisi zihinsel yetersizlik tanılıdır. Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın başlama düzeyi, uygulama, toplu yoklama ve izleme oturumlarında katılımcıların göstermiş oldukları performanslara ilişkin veriler toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre güç kartı stratejisi ile gerçekleştirilen öğretim oturumları sonrasında katılımcıların tamamının hedeflenen araç içi güvenlik davranışı olan emniyet kemeri takma davranışını kazandığı görülmüştür. Kazandıkları bu davranışı uygulama oturumları sona erdikten 2, 4 ve 6 hafta sonraya kadar korudukları belirlenmiştir. Ayrıca davranışı farklı ortam ve araçlara genelleyebildikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonrasında katılımcıların aileleri ve öğretmenleri ile gerçekleştirilen sosyal geçerlik çalışmalarında yönteme ilişkin olumlu görüşleri olduğu görülmüştür.
In the natural flow of daily life, it is possible to encounter situations that can be considered dangerous for our safety when we least expect it. These situations can be exemplified as; injury with a sharp instrument, tripping, burning, hitting a door, getting lost, poisoning, drowning, having a traffic accident, electric shock, harassment, etc. It is stated that in order for an individual who encounters such a situation to survive the process with the least possible damage, he/she should have some critical skills in advance and display them with his/her behaviors. These skills can be briefly called "safety skills". Safety skills include taking the necessary precautions before a dangerous situation occurs, displaying appropriate behaviors at the time of danger, and displaying appropriate behaviors after the danger has passed and informing the necessary places.It is stated that individuals with typical development can learn these skills and behaviors fromtheir teachers and families, as well as by reasoning or observing the experiences of others. It isstated that the process of acquiring safety skills and behaviors is more challenging forindividuals with developmental disabilities, so they should be systematically included inteaching activities. In this study, the effectiveness of the power card strategy in teaching in-vehicle safety behaviors to individuals with developmental disabilities was examined. The research process was conducted with three participants aged 9, 10 and 13. One of the participants was diagnosed with ASD and the other two with intellectual disability. In the study, multiple probe model with probe phase between participants, one of the single-subject research methods, was used. Data were collected on the performances of the participants in the baseline, intervention, probe group and follow-up sessions of the study. According to the findings, it was observed that all of the participants acquired the targeted in-vehicle safety behavior of wearing a seat belt after the teaching sessions conducted with the power card strategy. It was determined that they maintained this behavior until 2, 4 and 6 weeks after the end of the intervention sessions. It was also determined that they were able to generalize the behavior to different environments and vehicles. After the research, it was seen that the participants had positive opinions about the method in social validity studies conducted with their families and teachers.
In the natural flow of daily life, it is possible to encounter situations that can be considered dangerous for our safety when we least expect it. These situations can be exemplified as; injury with a sharp instrument, tripping, burning, hitting a door, getting lost, poisoning, drowning, having a traffic accident, electric shock, harassment, etc. It is stated that in order for an individual who encounters such a situation to survive the process with the least possible damage, he/she should have some critical skills in advance and display them with his/her behaviors. These skills can be briefly called "safety skills". Safety skills include taking the necessary precautions before a dangerous situation occurs, displaying appropriate behaviors at the time of danger, and displaying appropriate behaviors after the danger has passed and informing the necessary places.It is stated that individuals with typical development can learn these skills and behaviors fromtheir teachers and families, as well as by reasoning or observing the experiences of others. It isstated that the process of acquiring safety skills and behaviors is more challenging forindividuals with developmental disabilities, so they should be systematically included inteaching activities. In this study, the effectiveness of the power card strategy in teaching in-vehicle safety behaviors to individuals with developmental disabilities was examined. The research process was conducted with three participants aged 9, 10 and 13. One of the participants was diagnosed with ASD and the other two with intellectual disability. In the study, multiple probe model with probe phase between participants, one of the single-subject research methods, was used. Data were collected on the performances of the participants in the baseline, intervention, probe group and follow-up sessions of the study. According to the findings, it was observed that all of the participants acquired the targeted in-vehicle safety behavior of wearing a seat belt after the teaching sessions conducted with the power card strategy. It was determined that they maintained this behavior until 2, 4 and 6 weeks after the end of the intervention sessions. It was also determined that they were able to generalize the behavior to different environments and vehicles. After the research, it was seen that the participants had positive opinions about the method in social validity studies conducted with their families and teachers.
Description
Keywords
Araç içi güvenlik davranışları, Emniyet kemeri takma davranışı, Güç kartı stratejisi, In-vehicle safety behaviors, Seat belt wearing behavior, Power card strategy
Citation
Şahin, E. (2023). Gelişimsel yetersizliği bulunan bireylere araç içi güvenlik davranışlarının öğretiminde güç kartı stratejisinin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.