Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konuda karar verme stratejilerinin alan bilgileriyle ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konuda karar verme stratejilerinin, o konu ile ilgili alan bilgileriyle olan ilişkisini incelemektir. Bu amaç için araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’nin İç Anadolu bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinin Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 125 öğretmen adayı arasından amaçlı örneklem yöntemiyle seçilmiş olan 15 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak GDO’lu Besinlere Yönelik Bilgi Testi (GBYBT), Çikolata Seçimi senaryosu ve görüşme soruları kullanılmıştır. İlk olarak GBYBT 125 öğretmen adayına uygulanmıştır. Bu uygulama sonucunda öğretmen adayları GDO’lu besinlere yönelik alan bilgisi düşük-orta-yüksek seviyeli olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Bu gruplardan amaçlı örneklem yöntemiyle GDO’lu besinlere yönelik alan bilgisi düşük seviyeli (f=5), orta seviyeli (f=5) ve yüksek seviyeli (f=5) öğretmen adayı görüşme için seçilmiştir. Seçilen 15 öğretmen adayına karar verme stratejilerini değerlendirmek amacıyla senaryo verilmiş ve ardından görüşmeler yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre GDO’lu besinlerle ilgili alan bilgisi yüksek seviyeli grubun seçeneklerle ilgili farklı bakış açılarını üst düzeyde dikkate aldığı, kriterleri karşılaştırarak önemine göre tarttığı görülmektedir (telafi edilebilir strateji). Alan bilgisi orta seviyeli grubun kriterler arasında karşılaştırma yapmasının yanı sıra kesintiler kullandıkları görülmektedir (karma strateji). Alan bilgisi düşük seviyeli grubun ise seçenekler arasında sık sık kesintiler yaptığı ve seçenekleri dar bir bakış açısında değerlendirdikleri görülmektedir (telafi edilemez strateji). Bu sonuçlara göre alan bilgisi yüksek seviyeli öğretmen adaylarının karar verme yetkinlikleri diğer gruplara göre daha yüksektir. Öğretmen adaylarının eğitimi sürecinde sosyobilimsel konularda etkili karar verme stratejilerine sahip olabilmeleri için bu konudaki alan bilgilerini artırıcı eğitim ortamlarının oluşturulması önerilmektedir.

The aim of this study is to examine the relationship between preservice science teachers' decision-making strategies and their content knowledge in a socioscientific issue. For this purpose, holistic multiple case design was used in qualitative research methods in this research. The study was carried out with 15 preservice teachers selected by means of purposive sampling method among 125 preservice teachers studying at Science Education Department of a state university at Central Anatolian Region of Turkey. As a data collection tool in the research, GMOs Knowledge Test (GKT), Chocolate Selection Scenario and interview questions were used. First, GKT was applied to 125 preservice teachers. As a result of this test, preservice teachers are divided into three groups as low, medium and high level content knowledge about GMOs. From these groups, low level (f = 5), medium level (f = 5) and high level (f = 5) preservice teachers were selected by purposeful sampling method for the interview. A scenario was given in order to evaluate the decision-making strategies of the 15 selected preservice teachers and then interviews were conducted. According to research findings, the group with high-level content knowledge about GMOs seems to discuss according to their importance by comparing the criterias that consider different aspects of the options at a high level (compensatory decision-making strategy). It is seen that the group with medium level content knowledge uses cut offs as well as making comparisons between the criteria (mixed strategy). It is also seen that the group with low level content knowledge frequently uses cut offs between options and evaluates options in a narrow viewpoint (non-compensatory decision-making strategy). According to these results, decision making abilities of preservice teachers with high-level content knowledge are higher than other groups. The training environment which increases the content knowledge in this issue is suggested so that the preservice teachers can have effective decision making strategies in socio-scientific issues during the education process.