Vatandaş veya imtiyazlı yabancı olma yönünde kabul edilen düzenlemelere sığınmacılar açısından eleştirel bir bakış: uzun dönem ikamet izni, turkuaz kart sahipliği ve vatandaşlık hakkı çerçevesinde

Abstract

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun (YUKK) yürürlüğe girmesi ile birlikte, YUKK ve Türk Vatandaşlık Kanunu (TVK) birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye’de yaşayan gerçek kişileri vatandaş ve yabancı (vatansızları da kapsayacak şekilde) olarak nitelendirmek yanlış olmayacaktır. Hemen her devlette olduğu gibi, Türkiye’de de haklardan yararlanmak konusunda vatandaşların en imtiyazlı statüye sahip oldukları söylenebilir. Yine de gerek tebaayı temsil ilkesi, gerekse asgari had ilkesi gereğince yabancıların hakları da Anayasa ve taraf olunan milletlerarası sözleşmelerle garanti altına alınmıştır. Ancak söz konusu haklar da devletin egemenlik yetkisi gereği, belli şartlarda sınırlamalara tabi olabilecektir. Türk hukukunda bazı yabancılar iç hukuk kuralları gereğince diğer yabancılara nazaran özel statülü kabul edilmişlerdir. İç hukuk kurallarınca özel statü verilen yabancılar, doğumla Türk vatandaşlığına sahip olup yetkili makamlardan izin alarak Türk vatandaşlığından çıkmış kişiler, uzun dönem ikamet izni sahipleri, Turkuaz Kart sahipleri, süresiz çalışma izni sahipleridir. Kanunda aksi düzenlenmediği müddetçe, ilgili kişiler belli bazı haklar ve yükümlülükler dışında Türk vatandaşlarının sahip olduğu haklara sahiptirler.Bu çalışmanın konusunu da, 2014 yılında yürürlüğe giren YUKK’da düzenlenmiş uluslararası koruma ve geçici koruma kapsamında yer alan kişilerin özel statülü yabancı olup olamayacakları oluşturmaktadır. Özellikle 2011 yılından bu yana, Suriye’den gerek kitlesel gerekse bireysel olarak çok sayıda insan Türkiye’ye gelmektedir. Yalnız Suriye’den değil, İran, Irak, Afganistan ve daha birçok devletten de insanlar sığınma amacıyla ülkemize gelmektedirler. Bu insanların bir kısmı Avrupa ülkelerine ulaşmak için Türkiye’yi transit ülke olarak görürken, önemli bir kısmı ise hedef ülke olarak görüp Türkiye’de kalmaktadır. Belirlenen amaçlar doğrultusunda çalışmada öncelikle Türk vatandaşlığının sonradan kazanılma halleri ile özel statülü yabancılar ve bu özel statülere sahip olabilme şartları anlatılacaktır. Özel statülü yabancılar anlatılırken, Türk vatandaşlığından izin alarak çıkan kişiler kapsam dışında bırakılacaktır. Daha sonra sığınmacıların Türk vatandaşlığını veya özel statüleri kazanıp kazanamayacakları tartışılacaktır. Çalışmanın sonunda ise, mevzuatta yer alan düzenlemelere ilişkin değerlendirmelerimiz yer alacaktır.With the entry into force of The Law On Foreigners and International Protection (YUKK), when the YUKK and the Turkish Nationality Law are evaluated together, it will not be wrong to characterize real people living in Turkey as a citizen or foreign (to include stateless). Just as in every state, it can be said that the citizens have the most privileged status on the enjoyment of the rights in Turkey. Nevertheless, according to the principle of equality and principle of minimum limit, the rights of the foreigners in accordance with the had also been guaranteed by the Constitution and the international agreements. However, such rights may also be subject to restrictions on certain conditions because of the sovereign powers of the state. In Turkish law, some foreigners have been granted with special status with respect to other foreigners in accordance with domestic law rules. Foreigners granted special status by domestic law rules are persons who have Turkish nationality at birth and are out of nationality by obtaining permission from the competent authorities, long - term residence permit holders, the Turquoise Card holders and indefinite work permit holders. Unless otherwise provided for in the law, the persons concerned have the rights that Turkish citizens have, except for certain rights and obligations. The subject of this work is whether the persons who are in the scope of international protection and temporary protection regulated in the YUKK which entered into force in 2014 can be foreigners with special status. Especially since the year 2011, a large number of people come to Turkey from Syria. Not only from Syria but also from Iran, Iraq, Afghanistan and many other countries, people come to Turkey to seek asylum. While some of these people come to Turkey to reach European countries, a large part of these people come to Turkey as a destination country and stay.In line with the stated objectives, firstly, the conditions of acquiring Turkish nationality as well as the conditions of having a special status foreigner and having these special statuses will be explained. Persons who have Turkish nationality at birth and are out of nationality by obtaining permission from the competent authorities will be excluded while describing foreigners with special status. Later, it will be discussed whether asylum seekers will be able to acquire Turkish nationality or special statutes. At the end of the work, we will have our assessments of the regulations in the legislation.