Son yıllarda görülen koloni kayıpları ve muhtemel sebepleri

Abstract

Bu çalışmada, son yıllarda giderek artan, arı yetiştiricilerini ve dolayısı ile arıcılık sektörünü tehdit eden toplu bal arısı (Apis mellifera L.) koloni ölümleri ve muhtemel sebepleri değerlendirilmiştir. Özellikle son 50 yıllık süreçte dünya toplam koloni sayısının %100 düzeyinde artmış olduğu ve bu artışın devam ettiğinin bilinmesinde yarar vardır. Kış sezonlarında %10-15 seviyelerinde normal kabul edilen arı kolonisi ölümleri, bazı yıllarda %100 seviyelerine ulaşmış ve ciddi ekonomik kayıplara neden olmuştur. Toplu kayıpların nedenleri üzerine bazı hipotezler ortaya atılmış ve bunlar üzerinde araştırmalar yapılmış olmasına rağmen henüz kesin bir kanıya varılamamıştır. Son yıllardaki araştırma, gözlemlerimiz ve arı yetiştiricileri ile yaptığımız bilgi paylaşımları sonucunda, yaşanan ölümlerin tek bir nedenden olamayacağı, kolonileri strese sokan birden fazla faktörün sinerjik etki yaratmasının sonucu olabileceği kanaatine varılmıştır. Arı biyolojisi ve koloni dinamiğinin yeterince bilinmemesi başta olmak üzere yetiştirici uygulamalarındaki hatalar, genetik varyasyonun azalması, parazit-predatör ve hastalık etmenlerinin yaygınlaşması, mevsim değişimleri, aşırı endüstriyel şeker kullanımı, cezp edici nitelikteki deterjanlar, aşırı akarisit ve antibiyotik kullanımı, tarımsal amaçlı kimyasal gübre ve pestisit kullanımı stres oluşturan temel unsurlardır. Bu etmenlerin birçoğunun aynı anda yaşanması olumsuzluğun katlanarak artmasına, koloninin tolere edemeyeceği bir seviyeye çıkmasına, bağışıklık sisteminin bozulmasına ve sonuç olarak koloni çöküş sendromuna sebep olmaktadırIn this study, collective honey bee colony deaths (Apis mellifera L.), which ever increases in the last years and threatens beekeepers and thereby beekeeping sector, are evaluated. Especially at the last 50 years period, world total colony asset increased about 100% and this increase is still in progress. However, 10-15% bee deaths generally recognised normal at winter season, reached 100% level in some years and caused major economic losses. Although some hypothesis are suggested and research on them were performed, still a certain judgement could not be manifested on the reasons of collective deaths. Our research, observations and communications with bee keepers at the last 15 years revealed that these deaths cannot be due to only one reason, but may be due to more than one factor creating stress on colonies affecting sinergically. Major factors causing stress are inadequate knowledge on bee biology and colony dynamics, errors in keeping applications, decrease in the genetic variation, pervading of parasite-predator, disease factors, season switches, over utilisation of industrial sugar, attracting type of detergants, excessive acaricide and antibiotic and using farming intented manure and pesticide utilisation. Current presence of many of these factors gives a momentum to the problem up to over the tolerance limit of the colony and results with the colony downfall syndrome.