Okul müdürlerinin çok faktörlü liderlik stillerinin yetki devrine etkisi: Bir doğrusal ve yapısal eşitlik modelleme çalışması

Abstract

Bu çalışmada, Bass’ın durumsal liderlik teorisinde yer alan dönüşümcü, sürdürümcü ve serbestlik tanıyan liderlik stillerinin yetki devri üzerindeki etkisi, doğrusal ve yapısal eşitlik modelleri kullanılarak öğretmen algılarına dayalı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın evrenini 2007– 2008 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Kadıköy, Şişli ve Kâğıthane ilçelerindeki 178 ilköğretim okulunda görev yapan 6506 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklem, ilçelerin sosyo-ekonomik durumu dikkate alınarak tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 312 öğretmenden oluşmuştur. Veriler iki ölçek yardımıyla elde edilmiştir. Bass (1999) tarafından geliştirilen ve Akdoğan (2002) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği beşli likert tipi, üç bileşen ve yedi alt ölçekten oluşmaktadır. Alt ölçeklerin güvenirlik düzeyleri (alpha) 0.70 ile 0.91 arasında değişmektedir. Short ve Rinehar (1992) tarafından geliştirilen ve araştırmacılar tarafından Türkçe’ye uyarlanan Okul Paydaşları Yetkilendirme Ölçeği, beşli Likert tipinde ve altı alt ölçekten oluşmaktadır. Ölçeğin iç tutarlılık (alpha) değeri 0.67 ile 0.87 arasında değişmektedir. Veriler Pearson Çarpım Momentler Korelâsyon, Çoklu Doğrusal Regresyon ve Path Analizi teknikleri yardımıyla çözümlenmiştir. Birbirine bağımlı sebepler sistemli Path diyagramı kullanılarak açıklanmıştır. Bulgular, müdürlerin dönüşümcü liderlik stillerinin, yetki devri üzerinde 0.73 düzeyinde direkt bir etkiye sahip iken; sürdürümcü liderlik ve serbestlik tanıyan liderlik stillerinin yetki devri düzeyine olan etkilerinin doğrudan değil dolaylı olduğunu göstermektedir.

In this study, effects of school principles’ transformational, transactional and laissez-faire leadership styles on their empowerment level were defined with the teachers’ perceptions via linear and structural equation models. Universe of the research was consisted of 6506 primary school teachers studying at the 178 primary school in Kadıköy, Şişli and Kağıthane / Istanbul. Sample was consisted of 312 participants who were selected stratified sampling method among the teachers who were in charge these schools. Two scales were used in order to collect data. Multi-Factor Leadership Scale originally was developed by Bass (1999) and adapted to Turkish culture by Akdoğan (2002). Factor loads of the seven sub scales ranked between .70 and .91. School Stakeholder Authorization Scale developed by Short and Rinehar (1992) and adapted Turkish by researchers. Scale consisted of six factors and factor loads ranked between .67 and .87. In the analyses of data, Pearson moment correlation, Linear Regression and Path Analyzes were used. Findings showed that while the direct effect of school principals’ transactional leadership styles on their empowerment level was 0.73, transactional and laissez-faire leadership styles had an indirect effect on their empowerment level.