Güncel tıp etiğinin felsefi temelleri üzerine bir deneme

Abstract

Gelişen teknolojiyle birlikte sağlık alanında meydana gelen yenilikler, tıbbın etik boyutuna yeni bir çehre kazandırmıştır. Bir yandan hasta haklarının kapsamının genişletilmesi, diğer yandan paralelinde sağlık profesyonellerinin meslek hatalarının artması sağlık camiasında genel bir güvensizliğe ve huzursuzluğa yol açmıştır. Bu olumsuz ruh hali, sorunlara karşı bir tür önlem niteliği taşıyan etik yaklaşımlara yönelik ilgiyi arttırmıştır. Bilimsel bilgi üretimine yarar sağlayan, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan bilim insanlarını bağlayıcı, etik ikilemleri aşmaya yönelik karar alma sürecinde başvurulan etik yaklaşımlar vardır. Kapsamı genişletilerek yeniden bir düzenlemeyle etik yaklaşımlar günümüzde 4 temel başlık altında ele alınmıştır. Bu güncel yaklaşımlar; erdem etiği, yararcılık etiği, ödev etiği ve haklar etiğidir. Klinik ortamda sağlık profesyoneliyle hasta arasındaki ilişkinin etik yönden değerlendirilmesinde ve çözüm seçeneklerinin hazırlanmasında bu yeni yaklaşımlar zemin hazırlamaktadır. Sonuçta tıp etiğindeki güncel yaklaşımların yaşama geçirilmesi, hem mesleki hem de evrensel ilkelerin korunması ve yükseltilmesi yolunda önemli bir katkı sağlayacaktır.Alongside the improved technology, innovations in healthcare have brought about a new aspect to the ethical field of medicine. On the one hand the broadening of the scope of patient’s rights, on the other hand the increase in the occupational mistakes towards healthcare professionals yielded in general mistrust and discomfort in the medical community. This negative state of mind augmented the interest in ethical approaches that act as precautions against problems. Contributing to the production of scientific knowledge, certain ethical principles which bind scientists worldwide are referenced in the decision making process aimed at overcoming ethical dilemmas. Nowadays, there are four new ethical approaches in addition to these principles. These new approaches are virtue ethics, pragmatism ethics, duty ethics and rights ethics. These new approaches provide a basis for evaluating the relationship between the healthcare professionals and patients in the clinical environment and finding out solution alternatives. In conclusion, actualizing the new approaches in medical ethics would be an important step in protecting and advancing both professional and universal principles.