Yaratıcı dramanın özgürlüğü, alışkanlıkların kalıpları ve bir uygulama örneği

Abstract

Oyun ve oynama; insanın varoluşundan bu yana doğasında bulunan bir özelliktir. Başka bir deyişle insanın varoluş nedenlerinden biridir. İnsanda doğal olarak var olan bu ifade aracı tiyatronun da kaynağını oluşturur. Tiyatro, drama oynayan ve seyredenin birlikte yaşadığı bir süreç, bir yaşantıdır. Yaratıcı Drama da, insanı var eden yaratıcılık, hayal gücü, toplu katılım, organizasyon, bireysel cesaret gibi öğeleriyle tiyatroyla pek çok noktada buluşur. Temeli doğaçlamaya dayanan bir ifade yöntemi de sayılabilecek Yaratıcı Drama’nın sunduğu fırsatlar ve sağladığı kazanımlar göz önüne alınarak drama etkinliği eğitim-öğretim kurumlarında bir öğrenmeöğretme yöntemi olarak da kullanılmaktadır. Ülkemizde de pek çok eğitim programında zorunlu ya da seçimlik ders olarak yer alan Yaratıcı Drama etkinliklerinin amacına erişebilmesi için, diğer derslerden daha farklı ve özgün bir çalışma yöntemi gerekmektedir. Öğrencinin yaratıcılığını, hayal gücünü, özgür iradesini engelleyen, baskı altında tutan klasik kalıpların dışında bir bakış açısıyla yeni ve motive edici bir yol izlenmelidir. Klasik eğitim sisteminde, kalıplaşmış ve formel bir yapıda gerçekleştirilen Yaratıcı Drama etkinliklerinde Yaratıcı Drama’nın doğasıyla örtüşmeyen pek çok sorunla karşılaşılmaktadır. Bu sorunlar tartışılıp, çözüm yolları araştırılmadığı takdirde Yaratıcı Drama etkinliklerinin amacına ulaştığını söylemek pek de mümkün görünmemektedir. Bu makalede yüksek öğretim kurumlarında Yaratıcı Drama veya Tiyatro ve Canlandırma dersleri adıyla yer alan etkinliklerde karşılaşılan sorunlar bir uygulama örneğiyle ortaya konulmuştur. Yaratıcı Drama ve Tiyatro-Canlandırma örnek uygulamasının amacı, yöntemi, yaşanan bir dönemlik süreç gerek uygulayıcı-lider, gerek katılımcılar-öğrenciler açısından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme ışığında denilebilir ki; Yaratıcı Drama etkinliklerinin, amacı doğrultusunda daha verimli bir etkinliğe dönüşebilmesi için bu etkinliklerin; bireyi-öğrenciyi engelleyen klasik kalıpların dışında, kişinin enerjisini ve yaratıcılığını açığa çıkartacak yeni bir anlayışla, uzman, yaratıcı ve donanımlı liderler eşliğinde, uygun mekanlarda, karşılıklı güven, içtenlik ve işbirliği içinde gerçekleştirilmesinde yarar vardır.

Playing game is human’s natural character since his emergence. In other words, it is his reason of existence. Playing game, an expressive tool essentially presented in human, is also the origin of the theatre. Theatre that is a process shared by the player and the audience of the drama, is an experience. Creative drama, with its components such as creativity, imagination, participation of the whole, organisation and individual braveness providing the human existence, shares many similar points with theatre. Creative drama, assumed as an expressive manner based on improvisation, is being used as a method of teaching/learning in schools when its opportunities and accomplishments are taken into account. Activities of creative drama which take place as a must or elective course in the education programmes of our country also, require different working methods than the ones of other courses in order to reach its aims. A new and motivating route should be followed with the approach other than the classical one hindering free will, imagination and creativity of the student, and supressing him. Several problems against the nature of creative drama occur during the activities when they are formally and schematically realized through the approach of the classical education system. It does not seem possible to reach the aims of activities of creative drama if such problems are not totally discussed and solved. In this essay, problems confronted in the activities of courses of creative drama or of theatre-and-animation in the Turkish higher education system have been demonstrated throughout an application example. The aim, method and process of the courses of creative drama and theatre-and-animation have been evaluated from the points of view of the applicator-leader and of the participator-students as well. In the light of this evaluation, it can be said that in order to render activities of creative drama appropriated to their aims and to make them more effective, such activities should be realized under the guiding of creative, specialist and competent leaders, in appropriate places, through reciprocal trust, sincerity and cooperation, last but not least, with various approaches other than the classical ones hindering the indvidiual/student, such as the ones disclosing the energy and creativity of the individual.