Bursa ili topraklarının yarayışlı çinko durumu ve bu topraklarda çinko miktarlarının belirlenmesinde kullanılacak yöntemler

Abstract

Bursa ili topraklarını temsilen alman 40 toprak örneği üzerinde 9 farklı kimyasal ekstraksiyon yöntemi uygulanarak toprakların bitkiye yarayışlı çinko içerikleri saptanmıştır. Deneme topraklarının yarayışlı çinko miktarlarını belirlemek için kullanılan yöntemler biyolojik indekslerle yüksek korelasyonlar göstermiştir. Bu ekstraksiyon yöntemleri ile biyolojik indeksler arasındaki korelasyon katsayılarının önemine göre yöntemlerin önem sıralaması; 0.01 M HEDTA > 0.005 M DTPA + 0.01 MCaCi2 + 0.1 M TEA> 0.1 N HCl> 0.01 M Na2 EDTA + 1 M (NH.J2 C03 >0.01 M Na2EDTA > 1 N NH-10Ac > 0.01 M Na2EDTA + 1 N NH40Ac> 0.05 NHCl + 0.025 N H2SO"' > 0.01 M CaClı şeklinde bulunmuştur. 0.01 M HEDTA. 0.005 M DTPA + 0.01 M CaCiı + 0.1 TEA, 0.1 N HCl ve 0.01 M Na1EDTA + 1 M (NH4)ıCO; yöntemleri biyolojik indekslerle yüksek korelasyonlar verdiği için, bu yöntemlerden herhangi biri Bursa ili topraklarında yarayışlı çinko miktarını belirlemek amacıyla kullanılabilir. Ancak bu yöntemlerden O. 1 N HCl yöntemi biyolojik indekslerle yüksek korelasyon katsayılarını vermesi uygulama kolaylığı ve diğer yöntemlere göre daha ekonomik olması nedeni ile en uygun yöntem olarak önerilmektedir.

Fourty representative soil samples were collected across the Bursa province and analyzed for plant available zinc content of soils by using nine extraction methods. Each soil was tested in the greenhouse for com plant response in relation lo zinc fertilization. The methods us ed for predicting available zinc content of the soils exhibited a high degree of correlation with the biological indexes. According to the significances of the correlation coefficients between the methods and biological indexes the efficiency of the extractans in the assessment of avail able soil zinc was arranged as follow; 0.01 M HEDTA > 0.005 M DTPA.._ 0.01 M CaC/2 + 0.1 M TEA > 0.1 N HCl > 0.01 M Na2EDTA + 1 M (NH~)ıC01 >0.01 M Na2EDTA > 1 N NH40Ac > 0.01 M Na2EDTA + 1 N NH.~OA c> 0.05 NHCl + 0.025 N H2S04 > 0.01 M CaClı. Therefore giving a high correlation coefficient between biological indexes, any of these_methods (0.01 M HEDTA, 0.005 M DTPA + 0.01 M CaCl)+ 0.1 M TEA, 0.1 N HCl and 0.01 M Na2EDTA + 1 M (NH4)ıC03) could be proposed to determine the planı available zinc content of the soils. However 0.1 N HCl methods could be suggested as the best determination methods for assessing avability of zinc in the soil by the reason of high correlation coefficient, facilities and economicality.