Bandırmalızâde Hâşim Baba Dîvânı’nda tasavvufî unsurlar

Abstract

XVIII. yüzyıl şairlerinden Mustafa Hâşim Baba 1718 yılında İstanbul Üsküdar’da doğmuştur. Bandırmalızâde Tekkesi şeyhi Yusuf Nizâmeddin Efendi’nin oğludur. Celvetî âdâb ve erkânına göre yetişen Hâşim Baba, daha sonra Bektâşîliğe meyletmiş, hatta bir ara dedebabalık makamına kadar yükselmiştir. Fakat ne Celvetîlerce Celvetîliği ne de Bektâşîlerce Bektaşîliği kabul görmemiştir. Vefatından sonra Hâşim Baba’nın takipçileri tarafından kurulan Hâşimiyye tarikatı kendisine nispet edilmiştir. Ömrünü irşa ve tarikat hizmetlerine adamış olan Hâşim Baba’nın muhtelif kütüphanelerde Divân’nın yazma nüshaları mevcuttur. Divânında Celvetîliğin ve Bektâşilîğin tesirleri görülür. Hâşim Baba’nın eserleri: Divân, Vâridât, Ankâ-yı Meşrık, Devriyye-i Ferşiyye. Bu çalışmamızda Hâşim Baba Dîvânı’nda yer alan tasavvufî unsurları incelemeye çalışacağız.

Mustafa Haşim Baba, who was one of the 18th century poets, was born in Üsküdar, İstanbul in 1718. He was the son of the Yusuf Nizâmeddin Efendi Sheikh of Bandırmalızade Dervish lodge ( Tekke). Haşim Baba was educated according to the practices of Jalwatiyya orders, after that he inclinated Bektashism orders and even he was appointed to the sphere of Dedebabalık. However, neither the Jalwatis nor the Bektashis had accepted him. After his death, the Hasimiyyas, which was established by the followers of Haşim Baba, was related to him. Haşim Baba, who spended his life on preaching and Sufi order services has got Divan’s manuscripts in different libraries. The influences of Celvetism and Bektashism can be seen in his Divan. The works of Haşim Baba: Divân, Vâridât, Ankâ-yı Meşrık, Devriyye-i Ferşiyye. In this study, we try to examine mystical components in Hâşim Baba’s Dîvân.