Görsel okuryazarlık üzerine bir içerik analizi

Abstract

Bu araştırma “görsel okuryazarlık” alanında Türkiye’de son on bir yılda (2001-2012) yapılan çalışmalara ilişkin bir içerik analizi gerçekleştirmek amacıyla yapılmıştır. Görsel okuryazarlığın ele alındığı çalışmalar belirlenen ölçütler doğrultusunda YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanı, Türkiye’de basılan hakemli dergilerin ve Eğitim Fakültelerinin dergilerinin web siteleri ve Google akademik arama motorunda taranmış ve çalışmanın amacına uygun toplam 40 çalışma belirlenmiştir. Bu çalışmaların çoğuna doğrudan erişim sağlanmış; bunun olanaklı olmadığı durumlarda, araştırmacıların kendilerinden ya da lisansüstü tezlerde danışmanlarından elde edilmiştir. Ulaşılan çalışmalar yayın türü, konu seçimi, yayın yılı, katılımcı türü, araştırma deseni, araştırma yöntemi, örneklem seçme yöntemi ve örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları, veri analizi yöntemleri ve kaynakça açısından analiz edilerek görsel okuryazarlığın Türkiye’deki mevcut durumu ortaya konmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre Türkiye’de Görsel okuryazarlık alanında yapılan lisansüstü tezler çoğunlukla ilköğretim öğrencilerinin görsel algı becerilerini saptamaya ya da geliştirmeye yönelik çalışmalarla sınırlı kalmaktadır. Öğretmen eğitiminde neredeyse yok denecek kadar az yapılan çalışmalar yaşam boyu eğitimin unsurlarından biri olan yetişkin eğitiminde hiç gerçekleştirilmemiştir. Bu nedenle mevcut çalışmalar ülkemizin görsel okuryazarlık konusundaki düzeyini, yeterliklerini ya da yetersizliklerini ortaya koyacak düzeyde değildir.This study provides an evaluation of studies on visual literacy conducted in Turkey between 2001 and 2012. Along with the web sites of the educational journal published in Turkey, the online database of the Higher Education Council and Google Scholar were reviewed which led researchers to locate a total of 40 studies. Researchers directly accessed most of the studies. When this was not possible, the authors of the research articles and advisors of dissertations were asked for help. Studies were examined in terms of type of the study, the year of publication, selection of topic, target audience, research design, research type, sample design and sample size, data collection techniques, data analysis techniques and references. Findings revealed that especially quantity of visual literacy research done in Turkey is not qualified as the studies done in the world. Dissertations about visual literacy are mostly limited to studies determining or developing visual literacy skills of primary school students. There are almost no studies done in teacher education and there is no study in adult education which is the most important component of lifelong learning. In sum, studies done about visual literacy are not qualified enough to determine the level and competencies/incompetencies of visual literacy skills in Turkey.