Türkiye'de halk ilacı ve çay olarak kullanılan bitkiler üzerinde morfololojik ve anatomik araştırmalar vı zızıphora taurıca bieb subsp. cleonioides (boiss.) davis

Abstract

Ziziphora taunca Af. Biep subsp. cleonioides (BcnssJ Davis, Ödemiş, Bozdağ yöresinde halk arasında "Filiskin otu" adı altında kekik ile karıştırılıp çay olarak karın ağrılarına karşı kullanılmaktadır. Araştırmamızda bu türün yayılışı, morfolojik ve anatomik özellikleri aydınlatılmıştır. Bitki, tek yıllık, 9-18 cm. boyunda, gövde dik, yükselici, dört köşeli, basit veya tabandan itibaren çok dallanmış bir bitkidir. Çiçek durumu vertisillastrumdur. Kaliks, gamosepal, 5 parçalı, yüzeyi hirsut tüylerle kaplıdır. Korolla ise bılabiat ve leylak renklidir. Gövde köşelerde geniş koilenkima tabakalı, tabanda içi boş, çiçek durumuna yakın kısımlarda doludur. Epiderma tek sıralıdır. Kabuk parankiması 3-5 sıralı, en doderma dar ve tek sıralı hücrelerden meydana gelmiş bi- halka şeklindedir. Perisıki endodermanm altında tek sıralı, floem ve kambiyum dar, ezilmiş bir tabaka halinde­ dir. Ksilem sklerenkımatik dokuya yerleşmiş, öz, ince çeperli ve pcrenkimatik hücrelerden meydana gelmiştir. Yaprak bifasyaldir. Her iki epidermada da örtü ve salgı tüyleri bulunur. Üst ve alt epiderma tek, palizat parenk iması 2 sıralı, sünger parenkiması ise gevşek ve hücreler arası boşlukları fazladır.

Ziziphora taurica subsp. cleonioides is used as folk medicine and herbal tea under the name of "Filiskin otu" by thymi in ödemiş, Bozdağ regions. in our research, the distribution (in accordance un'th Daırid system of divided squares) mor­ phological and anatomical propertıes of this plant has been determinated. Plant is «n annual heri), 9-18 cm, rimple branched or generally mostly branched from the bottom. Siem is erect, ascending and quadrangular; inflorescens is in verticillasters, Calyx has 5 ioolhec lobes covered with hirsut hairs. Bilabiat co- rolla is Ulaç. Stem contains a mide collene'nyma layer at the angles, empty al the base and filled near inflorescens, Epiderm consist of single romed, cortex parenchyma 3-5 romed, endoderm cansisting of single rowed isodiametrıc cells. Periaycl, under the endodermis mith a single rom, phloem and cumbium narrorn, in the phloem of crasched layer. Xylem, in the sclerenciymatıc tıssue. Medulla consist of thin malled parenchymatic cells. Bifacial leaf has eglandular hairs on both surfaces, Upperand lomer epiderm are single romed, mhile paiisate puranchyma is double rowed and spongy mesophyll lax and ıntercellular cauity is large.