Özel yetenekli öğrencilerin ortaokul tarih dersi öğretim programına yönelik görüşleri ve kültürel miras konuları örnekleminde özel yeteneklilere yönelik bir zenginleştirilmiş öğretim deseni geliştirilmesi

Abstract

Özel yetenekli öğrencilerin öğrenme ihtiyaçları ve özellikleri normal gelişim gösteren akranlarından farklılaşmaktadır. Bu farklılık, eğitim programlarını özel yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde hazırlanmasını gerekli kılmaktadır. Eğitim programları, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun, akademik ve entelektüel becerilerini geliştirerek farklılaştırılmalı ve zenginleştirilmelidir. Bu araştırmada Bilim ve Sanat Merkezinde eğitim gören özel yetenekli öğrencilerin Sosyal Bilgilerdeki Tarih konularının eğitimine, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Tarih ve Kültürel Miras öğretimine yönelik görüşlerini ortaya koymak, elde edilen veriler doğrultusunda ilgili öğrenme alanında zenginleştirilmiş bir öğretim deseni önerisi sunmaktır. Araştırma, nitel araştırma modellerinden fenomenolojik araştırma yönteminde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örnekleme çeşitlerinden ölçüt örnekleme tekniğiyle belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022- 2023 eğitim-öğretim yılında Bursa ili Nilüfer ilçesi Halil İnalcık BİLSEM Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programına devam eden 5. sınıf düzeyindeki 25 öğrenci ve Bursa Halil İnalcık ve Osmangazi BİLSEM’de görev yapan 5 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, öğrenciler ve öğretmenler için geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formları ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel ve içerik analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu çalışmada özel yetenekli öğrenciler, Sosyal Bilgiler dersindeki tarih konularının içeriğini; yararlı, ilgi çekici ve eğlenceli; ders saatlerini yeterli bulmuşlardır. Materyal destekli etkinlikler ve akıl/kutu oyunlarıyla derslerin işlendiği, öğrenme düzeyini belirlemek amacıyla performansa dayalı değerlendirme yapıldığı, öğretmenlerin mesleki donanımlarını yeterli, alan bilgisi bakımından iyi buldukları, öğretmenlerin; öğrenci özelliklerini dikkate aldığı ve derse hazırlık düzeylerinin iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. BİLSEM öğretmenleri, Sosyal Bilgilerdeki Tarih ve Kültürel Miras konularını kazanım, kapsam ve içerik bakımından yeterli bularak olumlu görüşlere sahip olmalarına rağmen öğrenci düzeyinin üstünde ve soyut bulduklarına vurgu yapmışlardır. Tarih ve Kültürel Miras konularının özel yetenekli öğrencilerin gereksinimlerine uyarlanması açısından uygulamaya dayalı faaliyetler üzerine kurulması, buluş yolu stratejisine dayalı yöntem ve teknikler kullanılması, okul dışı etkinlikler ve alan gezilerinden mutlaka yararlanılması ve bu öğrenme alanında çoklu ölçme araçları kullanılarak değerlendirme yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.The learning needs and characteristics of gifted students differ from their peers with normal development. This difference makes it necessary to prepare education programmes to meet the needs of gifted students. Education programmes should be differentiated and enriched in accordance with the interests and abilities of students by developing their academic and intellectual skills. The aim of this study is to reveal the views of gifted students studying in Science and Art Centres on the education of History subjects in Social Studies, the views of Social Studies teachers on History and Cultural Heritage teaching, and to propose an enriched teaching design in the related learning area in line with the data obtained. The research was designed in phenomenological research method, one of the qualitative research models. The study group of the research was determined by criterion sampling technique from purposeful sampling types. The study group of the research consisted of 25 5th grade students attending Halil İnalcık BİLSEM Individual Talents Awareness Programme in Nilüfer district of Bursa province in the 2022-2023 academic year and 5 Social Studies teachers working in Bursa Halil İnalcık and Osmangazi BİLSEM. The data were collected through semi-structured interview forms developed for students and teachers. The data obtained were analysed using descriptive and content analysis methods. In this study, gifted students found the content of history topics in the Social Studies course useful, interesting and fun, and the lesson hours sufficient. It was concluded that the lessons were taught with material-supported activities and mind/box games, performance-based assessment was carried out to determine the level of learning, teachers found their professional equipment adequate and good in terms of field knowledge, teachers took into account student characteristics and lesson preparation levels were good. Although BİLSEM teachers had positive opinions about history and cultural heritage subjects in social studies in terms of acquisition, scope and content, they emphasised that they found them abstract and above the level of students. In terms of adapting History and Cultural Heritage subjects to the needs of gifted students, it was concluded that it should be based on practice-based activities, using methods and techniques based on invention strategy, making use of out-of-school activities and field trips, and using multiple measurement tools in this learning area.