Gazali ve İbn Rüşd’de dışlayıcı bakış ve temelleri (eleştirel bir yaklaşım)

Abstract

Bu makalede Gazali ve İbn Rüşd’ün farklı fikirlere yönelik dışlayıcı bakışlarını temelleriyle birlikte ortaya koymaya çalıştık. Bu bağlamda öncelikle Gazali ve İbn Rüşd’ün İslam dünyasındaki diğer düşünce/mezhep/ekol/yaklaşımlara yönelik bakışlarını ortaya koyduk. Sonrasında onların kendi alternatif hakikat yolları hakkında bilgi verdik. Ortaya çıkan tabloda iki düşünürün de diğer fikirlere yönelik dışlayıcı bir bakış açısı sergilediklerini ve farklı görüşleri sapkınlık, dalalette kalma, bidat ve küfürle nitelediklerini gördük. Onları bu bakışa iten etkenlere ve bu yaklaşımın kendilerinde ortaya çıkardığı çelişkilere vurgu yaptık. Biz bu yaklaşımın felsefî, düşünsel, bilimsel tavır ve tutuma uymadığını ve hoşgörüden uzak bir yaklaşım olduğunu düşünmekteyiz. Dolayısıyla bu çerçevede birtakım eleştirilerimize bu makalede yer vermeyi ihmal etmedik.

In this article, we have tried to present Ghazali and Ibn Rushd’s exclusive views toward the other ideas with its bases. In this context, firstly, we have presented Ghazali and Ibn Rushd’s aspects to the other ideas/sects/approaches in Islamic world. Than we have informed about their alternative truth paths. In the resulting frame, we have analyzed that two philosophers displayed an exclusive view toward other ideas and accused them of misguidedness, estraying, heresy and being unbelief (kufr). We have emphasized factors or causes that lead them to this views, and contradictions they reveal. We have considered that this is an approach which doesn’t agree with philosophical, ideational and scholarly attitude and far from tolerance. Because of that, within this scope we have not neglected including some our critics in this article.