Medreselerin bozulma sebepleri ve bunların ıslahı yönünde yapılan çalışmalara kısa bir bakış

Abstract

Sosyolojik bakımdan, çağımız toplumlarmm ana karakteri hızlı bir sosyal ve kültürel değişme içerisinde bulunmalarıdır. Bu özellik onlarda 19. ve 20. yüzyıllarda kendini göstermektedir. Anılan bu zaman diliminden önce 7. asırda bazı orta ve uzakdoğu milletlerinin bir kısmında meydana gelen sosyal ve kültürel değişmeyi istisna edersek, bu çapta ve bu hızda bir değişme olduğu söylenemez. OsmanlI toplumuna bu açıdan yaklaşıldığında onun özelliğinin de "Belirli bir çerçeve içerisinde ve belirli bir yörünge etrafında hareket etme ve zamana göre değişmeme"’ olduğu görülür. Bu özelliği ile o, dört asır gibi uzun bir zaman diliminde yeryüzünde icra-i faaliyette bulunduktan sonra -kelimenin tam manasıyla- birden başını kaldırıp etrafa baktığında, birçok yönden, özellikle de fen ve teknoloji yönünden batı toplumunun dünya liderliğini eline geçirdiğini acı bir hakikat olarak görmüştür. Batı toplumunun bu şekilde ilim ve teknolojide dev adımlarla ilerlemesine rağmen kendisinin o hususlarda halâ Fatih dönemini yaşaması, hatta o devri dahi tutturamaması, ister istemez sosyal ve psikolojik birtakım çalkantılara, eksikliklere ve özellikle de taklitçilik, hem de koyu bir taklitçilik hastalığına yakalanmasına sebep olmuştur.