Mısırlı mütefekkir Ahmed Emîn’in hadis anlayışının tespiti ve değerlendirilmesi

Abstract

Batı kültürünün etkilerinin hissedildiği bir ortamda hayatını geçiren Ahmed Emîn küçük yaşlardan itibaren ilme ilgi duymuştur. Bu vesileyle yaşamının ilerleyen dönemlerinde hem öğrenci hem öğretici olarak yaptığı araştırmalar neticesinde ardında önemli ilmî eserler bırakmıştır. Medeniyet tarihçisi olarak tanınmasının yanı sıra o, edebî kişiliği ile de bilinmektedir. Yaptığı çalışmaların en zengini olan İslâm tarihi ve medeniyeti üzerine kaleme aldığı Fecru’l-İslâm, Ḍuḥa’l-İslâm ve Ẓuhru’l-İslâm adlı eserlerinde İslâmi ilimler hakkında geniş bilgi- lere yer vermiştir. Bu eserler İslâm tarihi konularında başvuru kaynağı olmasının yanı sıra, diğer ilimler hakkında da bilgiler içermesi bakımından önemli bir seri olarak bilinmektedir. Bahsi geçen eserlerin hadis ilmine dair bölümlerinde temel hadis bilgileri, hadis tarihi, hadis uydurmacılığı ve hadis tenkidi konularına detaylı bir şekilde yer verilmiş ve bazı tenkitlerde bulunulmuştur. Bu çalışmada Ahmed Emîn’in hadis ilmine dair verdiği bilgiler değerlendirile- rek yer yer kendisine tenkitlerde bulunulmakta ve eleştirdiği bazı hususlara da izahlar getirilmektedir. Netice itibariyle bu tenkitler incelendiğinde yazarın bazı müsteşriklerin etkisinde kaldığı anlaşılmaktadır.

Aḥmad Amīn, lived in an environment where the effects of Western culture were felt, was interested in science from an early age. For this reason, in his later years as both a student and a teacher he left important works behind as a result of his researches. He is known as a historian of civilization but is also known for his literary personality. In his most voluminous works called Fajr al Islām, Duḥā al Islām and Zuhr al Islām, which he wrote on Islamic history and civilization he gave broad information about Islamic sciences. These works are known to be an important series as they contain information about other sciences as well as being a reference source on Islamic history. In the sections of the mentioned works on the science of ḥadīth, basic ḥadīth information, history of ḥadīth, fabrication of ḥadīth and criticism of ḥadīth are mentioned in detail and some criticisms are made. In the present study, the Aḥmad Amīn’s understanding of the science of ḥadīth is mentioned, however he has been occasionally criticized and some of the issues he criticized are explained. As a result, when these criticisms are examined, it is understood that the author was under the influence of the some orientalists.