Ortaokul öğrencilerinin gözüyle kültür: Sanat temelli sosyal bilgiler derslerinde yaratıcı yazmadan yararlanma

Abstract

Sosyal Bilgiler dersi öğrencilerde yaratıcı yazma becerilerini geliştirmeye uygun bir derstir. Yaratıcı yazma çalışmaları öğrencilerin sınıf tartışmalarına odaklanmasını ve içeriği zenginleştirmelerini sağlar. Yaratıcı yazma çalışmalarında bir film, bir roman, bir tablo, bir şarkı başlangıç noktasını oluşturabilir. Yaratıcı yazmanın bu özelliğinden hareketle; yaratıcı yazma basamakları ile bütünleştirilmiş sanat temelli sosyal bilgiler ders planları geliştirilmiş; uygulama süreci bu ders planları kullanılarak yürütülmüştür. Sanatsal eser olarak da tablo minyatür, heykel, mimari eser gibi farklı türde sanat eserleri işe koşulmuş; ortaokul öğrencilerinin bu eserlerden hareketle yaratıcı yazma ürünleri geliştirmeleri sağlanmıştır. Bu araştırma temel nitel araştırma biçiminde desenlenmiş olup, araştırmanın katılımcılarını 2023-2024 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Afyon İl merkezinde orta sosyo-ekonomik düzeyde yer alan bir devlet okulunun 5. sınıfında öğrenim gören 25 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri öğrencilere derslerde yazdırılan yaratıcı yazma ürünleri oluşturmaktadır. Her bir yaratıcı yazma birer doküman olarak ele alınmış; elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda Kurtuluş savaşı, Türk bayrağı, Türk kahvesi, nevruz, halk oyunları, bayram, düğün ve halı/kilim dokuma temaları elde edilmiştir. Bu araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin Türk kültür ve geleneklerine yönelik bilgi sahibi olduğu ve vatanseverlik, çalışkanlık, yardımseverlik, özgürlük, bağımsızlık, birlik ve beraberlik, gayret, azim ve cesaret gibi değerleri kazandıkları görülmüştür. Elde edilen sonuçlar ışığında yaratıcı yazma çalışmalarından sosyal bilgilerin farklı becerilerini kazandırma amacıyla yararlanma ya da yaratıcı yazmayı farklı yaklaşımlarla bütünleştirmeye yönelik yarı deneysel ya da eylem araştırması biçiminde desenlenmiş araştırmalar gerçekleştirilmesi önerilebilir.

Social Studies is an appropriate course to develop creative writing skills in students. Creative writing activities enable students to focus class discussions and enrich the content. A movie, a novel, a painting, a song can be the starting point for creative writing. Based on this feature of creative writing, in the current qualitative study, art-based social studies lesson plans integrated with creative writing steps were developed and the implementation process was carried out using these lesson plans. As artistic works, different types of artworks such as paintings, miniatures, sculptures, and architectural works were used; middle school students were enabled to develop creative writing products based on these works. The participants of the study consisted of 25 middle school students studying in the 5th grade of a public school located in the middle socio-economic level in Afyon Province in the spring semester of the 2023-2024 academic year. The data consisted of creative writing products written by the students in the lessons. Each creative writing product was handled as a document and the data obtained were analyzed by content analysis. As a result of this research, it was seen that middle school students gained knowledge about Turkish culture and traditions and gained values such as patriotism, industriousness, helpfulness, freedom, independence, unity and solidarity, diligence, perseverance and courage. In light of the results obtained, it can be recommended to conduct quasi-experimental or action research studies designed to utilize creative writing activities in order to gain different skills in social studies or to integrate creative writing with different approaches.