Spectrum of pollen collected by honeybees ın Bursa lowland area ın hıgh season

Abstract

Pollen spectrum collected by honeybee foragers (Apis mellifera anatoliaca) was recorded during the main pollen flow in Bursa (N-W Anatolia) lowland region in order to prepare a calendar of honeybee used pollen loads, which will be useful for regional and itinerant beekeepers. Fifty one plant taxa were identified and eighteen of them had percentages higher than 1%. Dominant taxa were; Brassicaceae (13.00%), Papaver spp. (11.99%), Paliurus spina-christi (10.23%), Cistaceae (8.03%), Ranunculus spp. (7.29%) and Rosaceae (6.32%), while Echium spp. (4.34%), Trifolium repens (4.33%), Quercus spp. (4.33%), Salix spp. (4.29%), Plantago spp. (3.87%), Vicia spp. (3.48%), Trifolium pratense (3.15%), Asteraceae (2.35%), Helianthus annuus (2.15%) and Fabaceae (2.11%) were appeared with medium percentages. There is a strong reliance on some indigenous plant species for pollen foraging activity but a number of cultivars are also seen within the samples. The most diverse period for collecting various pollen types was June.

Anadolu arısının polen tercihlerini, bölgenin polen kaynaklarını ortaya koymak ve yöresel veya gezgin arıcılar için kullanışlı olan bal arısı polen takviminin çıkartılması amacı ile Bursa ovasında, ana polen akımı döneminde bal arılarının (Apis mellifera anatoliaca) topladıkları polenlerin yayılımı araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde Langstroth tip beş adet kovan seçilmiştir. Kovanlardan polenler, yoğun polen akımı döneminin başlangıcından bitimine kadar olan 10 Nisan–1 Temmuz 2005 tarihleri arasında, her kovanın çekmecesinden rastgele alınarak örneklenmiştir. Bu yolla 130 örnek elde edilmiş ve örnekler analiz edilene kadar +4oC’de saklanmıştır. Bal arılarının bölgede kullandıkları bitki kaynaklarını teşhis edebilmek için her örnek şişesinden rastgele 500 polen pelleti seçilerek renklerine göre ayırt edilmiştir (Kirk 1994). Her bir renge ait pollen pelletinden alınan bir parça Wodehouse metoduna (1935) göre preparat haline getirilmiş ve polenler ışık mikroskobunda incelenmiştir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda her taksona ait polen miktarı yüzde cinsinden hesaplanmıştır. Renklerine göre ayrılan polen pelletlerinin analiz edilmesi ile elli bir takson teşhis edilmiş ve bunların on sekiz tanesi toplamın %1’inden fazla bulunmuştur. %0,17’si ise tanımlanamayan olarak kaydedilmiştir. Dominant taksonlar; Brassicaceae (%13,00), Papaver spp. (%11,99), Paliurus spina-christi (%10,23), Cistaceae (%8,03), Ranunculus spp. (%7,29), Rosaceae (%6,32), Echium spp. (%4,34), Trifolium repens (%4,33), Quercus spp. (%4,33), Salix spp. (%4,29), Plantago spp. (%3,87), Vicia spp. (%3,48), Trifolium pratense (%3,15), Asteraceae (%2,35), Helianthus annuus (%2,15), Fabaceae (%2,11), Liliaceae (%1,53), Thalictrum spp. (%1,25) olup bunlar toplamın %94,01’ini oluşturmaktadır. Sonuç olarak bal arılarının bölgenin zengin florasına rağmen birkaç bitki türü üzerinde yoğunlaştıkları görülmüştür. Bal arılarının bazı bitkilerin polenleri için net bir tercih göstermeleri bölge arıcıları ile gezginci arıcılar için işlevsel olabilecek ve polen tiplerinin varyasyonunu gösteren bir takvim hazırlanmasına zemin hazırlamıştır. Polen toplama aktivitesinde bazı yerli bitkilere kuvvetli bir bağlılık görülmüş olmasına rağmen örneklerde birçok kültür formlarının polenlerine de rastlanmıştır. Haziran ayı farklı polen tiplerinin toplanması açısından çeşitliliğin en yüksek olduğu dönem olarak bulunmuştur. Özellikle Nisan ayında polen sağlayan bitkiler arı kolonilerinin ilkbahar gelişiminde oldukça rol oynamaktadır.