1993 Cilt 8 Sayı 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Open Access Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz dili eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin çeviri sorunları(Uludağ Üniversitesi, 1993) Egel, İlknur; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi.Ülkemiz günden güne gelişmektedir ve bir yabancı dil öğretimi çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma sürecinde vazgeçilmez olduğu bir gerçektir. Günümüzde yabancı dil öğretimi, ilköğretimden başlayarak yüksek öğretime kadar uzanmaktadır. Gerek orta öğretimde, gerekse yüksek öğretimde, öğrencilerimize, bir yabancı dili neden öğrenmek gerektiği konusunda bilgilendirmemiz gereklidir.Item Open Access Çeviri eleştirisine kuramsal ve uygulamalı yaklaşım: Toni Morrison'm Süleyman'ın şarkısı romanı(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demirtürk, E. LaleYazın metni, dış dünyanın gerçeği ile bir konum ilişkisi içindedir. Her yazın metninde olduğu gibi bir romanda da kişiler, yazarın kurguladığı ve kendine özgü kurallarla betimlediği yazınsal bir dünyada yaşarlar. Öyküden farklı olarak roman, gerçek yaşama bir alternatif olarak sunduğu dünyayı sayısız durumlarla doldurur ve "metin içinde metinler dizgesi" oluşturur. Kurgu söylemi, kurgusal kişileri ve onların nesneler dünyasını betimlerken, kendine özgü bir iletişim kodunu çözmek zorunda bırakır bizi. Böylece yazarın amaçladığı anlamın kodunu okur olarak çözer, onu yeniden yapılandırır ve anlama verdiğimiz tepki çerçevesinde de yazın metnini anlamaya çalışır. Yazın metninin yazınsal anlam kodunu çözme, yazın çevirisinin de özünü oluşturur.Item Open Access Çevirmen'in özgürlüğü, çeviride açımlama ve yorumlama(Uludağ Üniversitesi, 1993) Tosun, CengizÇeviri denince akla yalnızca yazılı çeviri gelmeyebilir. Hatta yazılı çeviri bile kendi içinde amaca göre çeşitlilik gösterebilir. Bilimsel yazılı metinlerin çevirisinde yanlış terim ve yanlış anlama olmadıkça yapılan çevirilerde bir sorun çıkmaz. Benim burada üzerinde durmak istediğim konu, dünyaya adlarını duyurmuş ünlü yazarların yapıtlarının Türkçeye aktarılmış biçimleri ile ilgili olacaktır. Daha doğrusu bu eserlerin ne denli doğru olarak algılandıkları, açımlandıkları ve Türkçedeki ifadeleri içerisinde yazarın söylem özelliklerine gerekli özenin gösterilip gösterilmediğine ilişkin kuşkulardır. Bu nedenledir ki yazarın yapıtıyla bizi karşı karşıya getiren çevirmen büyük sorumluluk altındadır. Ancak burada ülkemizin bu konudaki gerçeklerini de dile getirmek zorundayız.Item Open Access Çeviribilirnde anlam sorunlan(Uludağ Üniversitesi, 1993) Sönmez, SevimA general study on the relationship between a referent and a receiver in consideration with the phonetic and phonological systems, the morphological and syntactic structures, the vocabulary, the national languages and the use of commotations of the language studied and the importance of discourse in translation.Item Open Access Çeviride eşdeğerlik sorunu(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demirezen, MehmetÇeviride eşdeğerlik sorunu "Çeviri sürecinde mutlak eşdeğerlik olur mu?" sorusunu akla getirir. Eşdeğerliği kurma çabası içinde olan çevirmenin karşısına bir sürü güçlükler dikilir. Çeviride bilgi yitimine neden olan bu engeller, çevrilemezlik olgusuna güç verir. Eşdeğerlik oluşturmanın ruhunu bozan engeller, dillerin ses-biçim-sözdizimi- anlam boyutu, kültür farklılığı, bir dilin anlatım gücünün yetersizliği ve çevirmen hatalarından kaynaklanır. Bu bildiride, çeviride eşdeğerliliği bozan engeller incelenecek, çare yolları irdelenecektir.Item Open Access Çeviri eleştirileri ve çeviride eşdeğerlilik(Uludağ Üniversitesi, 1993) Kayayerli, MujdatYöntemleri ve ölçüleri belirlenememiş ve belirsizliklerle dolu olan çeviri, eleştiri alanına girmeden önce 'Çeviri ve Eleştiri Nedir?' sorusuna cevap bulmaya çalışacağız. Çeviri, bir dildeki anlamın başka bir dilde yeniden kurulmasını sağlayan aktarma işlemidir. Çeviri R. Jakobson'a göre 'yeniden kodlama yorumu'dur (Recoding Interpretation). G. Toury'ye göre çeviri 'bir çeviri ediminin ürünü olup, kaynak dilde şifrelenen bir metnin yerini, amaç dilde şifrelenen bir metnin almasıdır. Çeviri şiirdir, şiirin dilidir, şiirin şiiridir.Item Open Access Yazın dizgesindeki normların yazın çevirisine etkisi ve Cervantes'in Don Quijote romanının Türk yazın dizgesine girişinin betimlenmesi(Uludağ Üniversitesi, 1993) Akbulut, Ayşe NihalThe influence of the Norms in the Literary System on Literary Translation and the Description of the Entrance of the Novel Don Quijote by Cervates into the Turkish Literary System. The purpose of this study is the investigation of the reciprocal relationship between the literary translation and the constraints and noms working on the literary system. In view of the fact that only a wide perspective which includes the historical facts about translation can provide the investigator with a basis on which to develop first the application of translation studies and then the educalian of translation, this open-ended, dynamic, historical, polysystemic approach developed by Gideon Toury has been adopted. In this brief study the corpus is restriçted to the first three translations of the novel Don Quijote dated, respectively, 1868, 1328 (1912) and 1931, the first translated into attaman using the armenian alphabet as the orthografical code, the second translated into attaman using the arabic alphabet and the last into turkish using the Turkish-latin alphabet. Due to the brevity of the study, only the "preliminary norms" are taken into consideration. Thus,the final aim of the investigation is to reach a conclusion as to the "initial nomıs" of tlıe translator, wlıich would reflect the background, the changes that the whole polysystem undergoes during the considered period of approximately 65 years.Item Open Access Filoloji eğitim ve öğretimde "edebi çeviri" üzerine düşünceler(Uludağ Üniversitesi, 1993) İlkhan, İbrahimFiloloji, eğitim ve öğretimi yapılan birçok kurumda izlenen dil-edebiyat içerikli programda erek dil kullanımı belli bir düzeye ulaşınca çeviri uygulamalarının özgün metinlerden seçilen, yazınsal değeri olan parçalarla yürütüldüğüne tanık olmaktayız. Özgün metin seçimi denildiğinde, daha karmaşık ve zor bir çeviri çalışmasından söz edeceğiz demektir. Bu kurumlardaki dil eğitiminin ilk yıllarında çeviri ve dilbilgisi eğitim ve öğretimi için yapılan çalışmalar eşgüdümlü yürütüldüğünden, çeviri için kullanılacak tümceler düzeyindeki malzemenin öğretici tarafından hazırlanması gerekmektedir. Oysa daha üst düzeyde yapılacak çalışmalarda ve uygulamalarda kullanılacak metinlerin sadeleştirilmemiş, basitleştirilmemiş ve özgün olması daha doğru olacaktır. Böylece "Edebi Çeviri' olgusu ortaya çıkar.Item Open Access Orhan Veli Kanık'ın bitmemiş (?) betline çevirisi üzerine(Uludağ Üniversitesi, 1993) Anamur, HasanCumhuriyet dönemi Türk şiirinde çok özel bir yeri olan Orhan Veli Kanık, yalnız şiir alanında değil, deneme ve fıkra yazarlığıyla çevirmenlik alanlarında da önemli yapıtlar bırakmıştır. Biz bu bildirimizde önce Orhan Veli'nin dil ve çeviri konularındaki görüşleriyle tiyatro çevirmenliği üzerinde durmak; ozanın Alfred de Musset'den yapmaya başlamış olduğu bitmemiş (?) Bettine çevirisinin el yazmasını tanıtmak, sonra da bu çeviri metni süremizin elverdiği ölçüde incelemek istiyoruz.Item Open Access Tiyatro çevirisi ve sorunları(Uludağ Üniversitesi, 1993) Erten, AsaletDramatic translation is a special field of translation with its own rules and requirements. it differs from the other kinds of literary translation because it requires botlı to be read and performned. Moreover, a dramatic text can not be translated in the same way as a prose text and here lies the main problem: Whetlıer the text is to be translated as a purely literary text or is it translated in a functional process, that is to say, for performance. But it is impossible to separate the written text from the performance aspect. Hence, the task of the translator is based on the semantic equivalence between the written text and its performance aspect. On the other hand, the playability aspect of the text is a prerequisite for the translator too. This brings an extra dimension to the written text that the translator must somehow be able to cope with. Therefore, it can be said that the dramatic translator's task is difficult to achieve and a collaboration with a playwright, director and players may lessen the difficulties that the translation comes across.Item Open Access Çok farklı kültürlerden yapılan çeviri çalışmalarında uyarlamanın sınırı(Uludağ Üniversitesi, 1993) Bozbeyoğlu, Sibel- İyi oldu da seni gördüm. Haydi bakalım, iki kadeh rakı ısmarla .. Yoksa çalgısız oynatırım seni. Şarkıcı dedikleri kadın, bütün mahalleyi kasıp kavuran bu adamdan korkusundan titreyerek: - Bugün param yok vallahi, dedi. - Numara yapma. Paran yoksa Bodrum palastaki Devanası sana ödünç de verır. - Nereden verecek? Daha ne kirayı verdim, ne de sırtımdakilerin parasını ... ( ... ) Meryem ( ... ) bir masada tek başına rakısını içen tüysüz delikanlıyı görünce seslendi: -Hey Barbiyon. Halarakımı içiyorsun? ( ... ) - Rakım, tütünüm olsun da ne yiyecek ararım, ne de başka bir şey. Bir Türk yazarının kaleminden çıkmış izlenimi veren bu metin, Eugene Sue'nin Mysteres de Paris romanının, Türkçe çevirisi olan Paris Esrarı'ndan alınmıştır.Item Open Access Türk ve Fransrz atasözleri arasındaki benzerlikler(Uludağ Üniversitesi, 1993) Mattei, Jean Louis; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi.In this report the author has made a research on the various proverbs of the Turkish and French languages. As a result they have about 100 proverbs in common. Sometimes these proverbs are translatable almost word for word, sometimes they express the same idea with different terms. Common sense is certainly the main reason for these concordances but transmission and exchanges are not factors that can be totally rejected. Only new historical and philologic researches could throw a light on the origin and the itinerary of the proverbs in the world.Item Open Access Ekin ve çevirici(Uludağ Üniversitesi, 1993) Kantel, SemiramisThe translation that briefly means the transfer of a text, as it is, from a language to another, presents many important problems concerning the fonn and the content of the source language and the target language. One of the most important of these is the cultural problem,- because all languages include a particular micro universe proper to themselves. This very interesting problem is related to the contents.Item Open Access Brise Marine çeviriside(Uludağ Üniversitesi, 1993) Aydınkal, Mehmet; Sakarya, Selma; Durak, Mustafa; Gökmen, Ayla; Kazanoğlu, Fatma; Uludağ Üniversitesi.In this article, we have tried to classify the translation problems, starting from the target text of the poem called "Brise Marine" of Stephane Mallarme, the french poet. In fact, firstly we realised a textual analysis of the source text and each target text. But we have only presented here some sectional examples of these analysis that concern the classification.Item Open Access Şiir çevirisi: İkinci bir yaratı eylemi(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demir, AliYazın sanatları arasında, şiirin çok özel bir alan olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla bu özel alanın çevirisinin de kendine özgü sorunları ve güçlükleri olacağı kuşkusuzdur. Bu saplama bir roman, bir öykü ya da bir tiyatro çevirisinin çok kolay olduğu anlamına gelmemelidir. Estetik kaygı, tat alma, imge örgüsü, yan anlamlar, kültürel ve bireysel öğeler, biçem sorunu diğer yazın türlerinde de vardır. Çünkü hepsi birer yazın serüvenidir başlı başına. Durum böyle olunca da, çeviri güçlüğü her yazın türü için ister istemez karşımıza çıkacaktır. Bu bildiri boyutunda ele alınacak konu; şiir çevirilerinin "ikinci bir yaratı eylemi" olup olmadığını tartışmak, bazı örneklerden yola çıkılarak, bu yaratının nasıl bir yaratı olduğunu ya da olabileceğini sergilemektir.Item Open Access Şiir çevirisi sorunlar(Uludağ Üniversitesi, 1993) Gülmez, BahadırThis paper investigates the problems of poetry translation. The main problem in poetry translation is the transfer of emotions. In poetry, emotions are conveyed through both style and content. Therefore, the syntactic, semantic and prosodic aspects of the poem nead to be considered as awhole. In the translation then, the function as well as the poetical meaning of the words should be emphasized. Hannony, rhythm, alliteration, rhyming, ete. are olso crucial aspects in poetry translation.Item Open Access Şiir çevirisinde yöntem sorunu(Uludağ Üniversitesi, 1993) Köksal, DinçayEdebiyat çevirisi alanında şiir çevirisinde karşılaşılan sorunların araştırılmasına ayrılan zaman edebiyatın diğer herhangi bir türüne ayrılan zamandan daha fazladır. Bu sorunların incelenmesine yönelik çalışmaların pek çoğunun ya tek bir eserin yapılmış farklı çevirilerine ilişkin değerlendirmelerden ya da çevirmenlerin tek tek karşılaştıkları sorunların nasıl çözüleceğine ilişkin kişisel düşüncelerinden oluştuğu dikkati çekmektedir. Empirik olmayan durumlardan kaynaklanan yöntemsel sorunları tartışmaya yönelik çalışmaların sayısının yeterli olmadığının ve bu yönde yapılacak çalışmalara gereksinimin bulunduğunun vurgulandığı bu bildiride çeşitli dönemlerden yazarların ve şairlerin şiir çevirisine ilişkin görüşleri ve çevirmenleri şiir çevirisinde kullandıkları yöntemler ve bu yöntemlerin sorunları çözmede ne derece başarılı olabileceği örneklerle ele alınmaktadır.Item Open Access Tevfik Fikret'i Türkçeye çevirmek(Uludağ Üniversitesi, 1993) Efeoğlu, ErtuğrulFerdinand de Saussure, "dil bütünlük gösterir: Bir göstergeler dizgesidir o" diyerek tanımladığı "toplumsal olgu" yu, "bireysel bir istenç ve anlak eylemi" olan sözden ayırt eder. Ne var ki bu ayırt ediş, dizgeselliğiyle belirginleşen dilin bu başat niteliğinden yoksun bırakmaz sözü. Söz de, dışa vuran dil olarak, her bireyde ayrı ayrı, özgül bütünselliği ile kavranabilir durumdadır.Item Open Access Bir şiir bin bir çeviri(Uludağ Üniversitesi, 1993) Dara, Ramis; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi/Yabancı Diller Bölümü.Edebiyatla, hele şiirle biraz ilgilenip de Guillaume Apollinaire (18801918) adını duymayan biri var mıdır, pek sanmıyorum. Bu denemernde onun en ünlü şiirlerinden "Le Pont Mirabeau"nun ("Mirabeau Köprüsü") Türkçe çevirilerine değinmek, söz konusu şiirin dörtlükleri arasında ve sonunda dört kez yinelenen bir ikiliği (beyit, le distique) kaynak metindeki ikilikle ve kendi aralarında karşılaştırmak istiyorum. Böylece şiir çevirisinin, özellikle de ölçülü uyaklı şiir çevirisinin ortaya çıkardığı güçlükleri somut bir örnek üzerinde sergilemiş, birlikte çözüm yolları aramış olacağız.Item Open Access Bir şiir çevirisi incelemesi: T.S. Elliot: the waste land(Uludağ Üniversitesi, 1993) Bezel, NailThis paper is on tlıe translation of T.S. Eliot's The Waste Land into Turkish as Çorak Ülke by Cevat Çapan. The first section reviews briefly what kind of poem The Waste Land is and considers the possible difficulties the Turkish reader may be expected to face in reading and appreciating it. In the second section, the question of the equivalence of certain English words and phrases and their Turkish correspondents is taken up, with the remark that such cases are quite few for a poem of such length. In the third section, the achievement of this translation in capturing and recreating the rhythm and the tone is illustrated by bringing togetlıer lines and groups of lines from the Turkish version and from the original.