Karl Marx’ın felsefesinde “Yaşam”

Abstract

Marx’ın düşüncesinde “yaşam” kavramının izini sürmek, bu meseleler hakkında doğrudan sayfalarca yazan diğer düşünürlere nazaran belirli bir güçlüğü taşır. Çünkü Marx ne özellikle “yaşam” ne de “ölüm” hakkında doğrudan yazmıştır. Başlı başına tartışmalı fakat bir o kadar etkin bir düşünce olan “Marx’ın felsefesi”nde bu kavramların ne anlama geldiklerini ve bazen iyi bazen kötü anılsa da günümüzde hâlâ etkin olan bu düşünce sisteminde söz konusu kavramların işlevlerinin neler olduğunu ortaya koymak, Marx’ın eserlerine bütünlüklü bir yaklaşımı zorunlu kılar. Dolayısıyla bu çalışmada yapılmaya çalışılacak olan şey Marx’ın düşüncesini bütünlüklü bir yaklaşımla ele alarak, bu teorinin altında yatan -varsa- insan, özne anlayışlarının, “yaşam”ın anlamının ortaya konması olacaktır. Bu bağlamda “Kendini gerçekleştirme kavramı hesaba katıldığında Marx’ın felsefesinin hümanist bir yanı olduğu söylenebilir mi?” sorusu önemli bir sorudur. İlerleyen satırlarda ayrıntılandırmaya çalışacağımız üzere Marx’ın felsefesinin bir yaşam felsefesi, yaşamı olumlayan bir felsefe olarak okunup okunmayacağı sorusu da elinizdeki çalışmanın yanıt vermeyi denediği sorulardan bir tanesidir.

Tracing the concepts of “life” and “death” in Marx’s thought carries a certain difficulty compared to other thinkers who write directly about these issues for pages. Marx did not write directly about “life” or “death” in particular. To reveal what these concepts mean in “Marx’s philosophy”, which is itself a controversial yet influential thought, and what the functions of these concepts are in this system of thought, which is still active today even though it is sometimes referred to as good and sometimes bad, requires a holistic approach to Marx’s works. Therefore, what this study will try to do is to reveal the underlying - if any - conceptions of the human being, the subject, and the meaning of “life” by taking a holistic approach to Marx’s thought. In this context, the question “Can Marx’s philosophy be said to have a humanist aspect when the concept of self-realization is taken into account?” is an important one. As we will try to elaborate in the following lines, the question of whether Marx’s philosophy can be read as a philosophy of life, a philosophy that affirms life, is one of the questions this study attempts to answer.