Türkiye’deki çeviri konulu makaleler üzerine bibliyometrik ve tematik bir çözümleme (1985-2021)

Abstract

Bu çalışma, 1985-2021 yılları arasında hakemli dergilerde yayınlanmış çeviri konulu makalelerin bibliyometrik ve tematik çözümlemesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmanın bütüncesini (derlemi) oluşturmak için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Akademik Arama veri tabanı (https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/) kullanılmıştır. Öncelikle “çeviri” anahtar kelimesi YÖK Akademik arama arayüzünden taratılarak Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme, Sosyal Beşerî ve İdari Bilimler, İlahiyat ve Filoloji temel alanlarının alt bilim alanları (Çeviribilim, Dünya Dilleri ve Edebiyatları, İlahiyat, Türk Dili, Dilbilimi, Batı Dilleri ve Edebiyatları, Yabancı Dil Eğitimi, Eğitim Bilimleri, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları ve Doğu Dilleri ve Edebiyatları) filtrelenerek 2423 makalelik bir bütünce (derlem) oluşturulmuş, ancak bu araştırma kapsamında bu makalelerden sadece 1577’si incelenmeye uygun bulunmuştur. Bu çalışma, “bibliyometrik” ve “tematik” çözümlemeler kapsamında nicel ve nitel araştırma desenlerinden faydalanılarak karma bir yaklaşımla ele alınmıştır. Verilerin toplanma ve çözümlenip yorumlanması aşamalarında “doküman analizi” ve “betimsel içerik analizi” gibi temel nitel araştırma tekniklerinden yararlanılmıştır. Bu incelemenin sonucunda çeviri konulu makalelerin çoğunun tek yazarlı olduğu, 2016 yılı itibariyle makale sayısında sürekli artış gözlendiği, en çok yayının 2021 yılında gerçekleştiği, uluslararası kapsamlı dergilerde yayınlanan çalışmaların sayıca fazla olduğu, makalelerin yayınlanmasında en sık tercih edilen dergiler arasında Hacettepe Üniversitesi Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, Turkish Studies ve RumeliDE Dil ve Araştırma dergilerinin yer aldığı, devlet üniversitelerinde görevli akademisyenlerin çeviri alanındaki bilimsel çalışmalara daha fazla katkı sağladığı ve en fazla yayının Hacettepe Üniversitesinde görevli akademisyenler tarafından bilime sunulduğu, en fazla yayının ise İngilizce Mütercim Tercümanlık Anabilim dalında görevli akademisyenler tarafından yapıldığı görülmektedir. Öte yandan, incelenen çalışmaların sekiz farklı dilde yayımlandığı, ancak çalışmaların çoğunun yayın dilinin Türkçe olduğu, en sık tekrar eden anahtar kelimenin çeviri olduğu ve çalışmalarda edebi metin türünün diğer metin türlerine oranla daha fazla tercih edildiği görülmüştür. Son olarak, makaleler temaları açısından on temel ulamda incelenmiş ve en fazla çalışmanın çeviri türleri ulamında bulunan yazılı çeviri türünde yer aldığı gözlemlenmiştir.Cette étude vise à analyser les aspects bibliométriques et thématiques des articles sur la traduction publiés dans des revues arbitrées entre 1985 et 2021. À cette fin, la base de donneés de la recherche académique du Conseil de l’Enseignement Supérieur (https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/) a été utilisée pour constituer le corpus de l’étude. Tout d’abord, en utilisant le mot clé “çeviri” a été recherché sur l’interface de la recherche académique de YÖK, en filtrant les sous-disciplines comme Traductologie, Langues et Littératures du Monde, Enseignement des Langues Étrangères, Science de l’ Éducation, Langues et Littératures Orientales des Domaines Fondamenteaux de Sciences de l’ Éducation et de Formation des Enseignants, Sciences Sociales et Humaines, Sciences Administrative, Théologie et Philologie. Par la suite, un corpus de 2423 articles a été créé, mais dans le cadre de cette recherche seulement 1577 articles ont été examinés. Cette étude a été abordée avec une approche mixte, essentiellement en tirant parti de modèles de recherche quantitatifs et qualitatifs dans des analyses “bibliométriques” et “thématiques”. Lors de la collecte de l’analyse et de l’interprétation des données, des techniques de recherche qualitative fondamentales telles que l’analyse documentaire et l’analyse de contenu descriptive ont été utilisées. À la fin de cette analyse, la plupart des articles sur la traduction sont à auteur unique, le nombre d'articles a augmenté continuellement depuis 2016, la plupart des publications ont eu lieu en 2021, le nombre d'études publiées dans des revues internationales est en hausse élevé, la Revue Traductologie et d’Interprétation de l’Université Hacettepe, la revue Turkish Studies et la revue RumeliDE Journal de recherche en Langues et Littératures font partie des revues les plus fréquemment préférées pour la publication d'articles, les universitaires travaillant dans les universités d'État contribuent davantage aux études scientifiques dans le domaine de la traduction, et la plupart des publications sont réalisées par des universitaires travaillant à l'Université Hacettepe tandis que la plupart des publications sont réalisées par des universitaires travaillant au Département de traduction et d'interprétation anglaise. En outre, il a été observé que les études examinées étaient publiées dans huit langues différentes, mais que la langue de publication de la plupart des études était le turc, que le mot clé le plus récurrent était la traduction et que le type de texte littéraire était préféré aux autres types de texte dans le études. Enfin, les articles ont été examinés en dix catégories de base en fonction de leurs thèmes, et il a été observé que la plupart des études concernaient le type de traduction écrite, qui appartient à la catégorie des types de traduction. Mots-clés: Analyse Bibliométrique et Thématique, Traduction, Articles rédigés sur la Traduction, Départements de Traduction et d’Interprétation, Turquie.This study aims to analyze the bibliometric and thematic aspects of the articles on translation published in arbitrated journals between 1985 and 2021. To this end, the Higher Education Council Academic Research database (https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/) was used to compile the corpus of the study. First of all, the keyword “çeviri” searched on the YÖK Academic Search interface, and a corpus of 2423 articles was filtered the subdisciplines of the main fields of Education Sciences and Teacher Training, Social Humanities and Administrative Sciences, Theology and Philology (Translation Studies, World Languages and Literatures, Foreign Language Education, Educational Sciences, Contemporary Turkish Dialects and Literatures, and Eastern Languages and Litteratures), however, for this theses, 1557 of these articles were found suitable for this examination. In this study is approched with a mixed-methods design, utilizing quantitative and qualitative research patterns, including “bibliometric”and “thematic” analyses. During the data collection, analysis, and interpretation phases, fundamental qualitative research technique such as “document analysis” and “descriptive content analysis” were employed. As a result of this analysis, has been observed that most articles on translation were written by a single author. Since 2016, there has been a continuous increase in the number of articles, and majority were published in 2021. It was also found that a signifiant number of articles published in Internationally recognized journals, the most preferred journals for publication of articles are Hacettepe University Journal of Translation Studies and Applications, Turkish Studies and RumeliDE Language and Research. Academics from state universities have contibuted more to scientific researchs in the field of translation. For example, the academics from Hacettepe University were the most prolific in contributing publications to the field. Most publications were produced by academics from the English Translation and Interpretation Department. Furthermore, it was observed that the articles were published in eight different languages, but the majority were in Turkish, translation being the most frequently recurring keyword. The majority of articles focused on literary text analysis, and the articles were examined within 10 main thematic categories. It was observed that the majority of articles were in the subcategory of written translation types, which falls under the translation main category.