Öğretmenlerin kolektif yeterlikleri ile öğretim programına bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, öğretmenlerin kolektif yeterlik düzeyleri ile öğretim programına bağlılıklarının ne düzeyde olduğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra söz konusu değişkenlerin cinsiyet, branş, mesleki kıdem, okul türü, eğitim durumu, hizmet içi eğitime katılma durumu ve görev yapılan öğretim kademesi açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş ve öğretmenlerin kolektif yeterlikleri ile öğretim programına bağlılıkları arasındaki ilişkiler ortaya konmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Bursa ili merkez ilçelerinde devlet okullarında görev yapan toplam 420 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcıların 262’si kadın, 158’i erkektir. Öğretmenlerin 28’i okul öncesi, 153’ü sınıf öğretmeni ve 239’u branş öğretmenidir. Ayrıca öğretmenlerin 288’i tam gün, 132’si ise ikili öğretim yapan okullarda görev yapmaktadır. Çeşitli branş, kıdem ve görev kademelerinden gelen öğretmenlerin araştırmaya dahil edilmesi, elde edilen sonuçların genellenebilirliğini artırmakta ve öğretmenlerin kolektif yeterlik algıları ile öğretim programına bağlılık düzeylerinin farklı değişkenler açısından kapsamlı biçimde incelenmesine imkân sağlamaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli benimsenmiştir. Veri toplama aracı olarak Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği ile Öğretim Programına Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler üzerinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar için t-testi, ANOVA, Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Araştırma bulguları, öğretmenlerin kolektif yeterlik inançlarının ve öğretim programına bağlılıklarının genel olarak orta-yüksek düzeyde olduğunu göstermiştir. Demografik değişkenler açısından bazı boyutlarda anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Örneğin, mesleki kıdem ve branş değişkenleri bazı alt boyutlarda farklılık yaratırken; okul türü ve eğitim durumunun da öğretmenlerin bağlılık düzeylerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kolektif yeterlik ile program bağlılığı arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Regresyon analizleri, öğretmenlerin kolektif yeterlik düzeylerinin, program bağlılıklarını anlamlı şekilde yordadığını ortaya koymuştur. Regresyon analizine göre kolektif yeterlik genel puanı, program bağlılığındaki varyansın yaklaşık %11,6’sını açıklamakta ve bu etki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, öğretmenlerin kolektif yeterlik inançlarının güçlendirilmesinin, öğretim programına bağlılıklarını artırmada önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu doğrultuda, okullarda öğretmenlerin işbirliği yapabilecekleri, deneyim paylaşımında bulunabilecekleri ve ortak çözüm üretebilecekleri profesyonel bir öğrenme topluluğunun oluşturulması önerilmektedir. Ayrıca hizmet içi eğitim programlarının kolektif yeterliği ve programa bağlılığı destekleyecek şekilde tasarlanmasının önem taşıdığı vurgulanmaktadır.

This study aims to determine the level of teachers’ collective efficacy and their fidelity to the curriculum. In addition, it examines whether these variables differ in terms of gender, subject branch, professional seniority, school type, educational background, participation in in-service training, and school level, and it reveals the relationships between teachers’ collective efficacy and curriculum fidelity. The study group consists of 420 teachers working in public schools located in the central districts of Bursa during the 2024–2025 academic year. Of the participants, 262 are female and 158 are male. Twenty-eight of the teachers are preschool teachers, 153 are classroom teachers, and 239 are subject teachers. Moreover, 288 teachers work in full-day schools, while 132 work in schools with a dual-shift system. The inclusion of teachers from different branches, seniority levels, and school levels increases the generalizability of the results and enables a comprehensive examination of teachers’ perceptions of collective efficacy and their levels of curriculum fidelity across various variables. The study adopted a relational survey model. The Collective Teacher Efficacy Scale and the Curriculum Fidelity Scale were used as data collection instruments. Descriptive statistics, independent samples t-test, ANOVA, Pearson correlation analysis, and multiple linear regression analyses were applied to the data obtained. The findings indicate that teachers’ collective efficacy beliefs and curriculum fidelity are generally at a medium to high level. Significant differences emerged in some dimensions with respect to demographic variables. For instance, professional seniority and subject branch created differences in certain sub-dimensions, while school type and educational background were also found to influence teachers’ fidelity levels. Furthermore, positive and significant relationships were found between collective efficacy and curriculum fidelity. Regression analyses revealed that teachers’ levels of collective efficacy significantly predicted their curriculum fidelity. According to the regression analysis, the overall score of collective efficacy explained approximately 11.6% of the variance in curriculum fidelity, and this effect was found to be statistically significant. The results demonstrate that strengthening teachers’ collective efficacy beliefs plays an important role in enhancing their curriculum fidelity. In this regard, it is recommended to establish a professional learning community in schools where teachers can collaborate, share experiences, and generate joint solutions. Additionally, it is emphasized that in-service training programs should be designed in ways that support both collective efficacy and curriculum fidelity.