Problem çözme temelli düşünen bir sınıf oluşum sürecinin sosyo-matematiksel normlar bağlamında incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada problem çözme temelli matematikte düşünen bir sınıf ortamında altıncı sınıf öğrencilerinin nasıl düşündüklerinin ve düşünen sınıfların nasıl oluştuğunun sosyomatematiksel bağlamda incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum deseni kullanılmıştır. Altıncı sınıfta gerçekleştirilen yedi haftalık problem temelli matematiksel etkinlik uygulanma sürecinde öğrencilerin eylemlerine ve söylemlerine odaklanılmıştır. Nitel yöntemin kullanıldığı çalışmada araştırmacı notları, öğrenci çalışma kağıtları, gözlem ve yarı yapılandırılmış öğrenci görüşmeleri ile elde edilen veriler, sürekli karşılaştırma yöntemine göre analiz edilmiştir. Problem çözme temelli düşünen bir sınıfın oluşum sürecinde sosyo-matematiksel normlar bağlamında yapılan araştırma iki boyutta incelenmiştir. İlk boyutta problem çözme temelli matematikte düşünen sınıf oluşumunda kabul gören sosyo-matematiksel normlar; ikinci boyutta öğrencilerin problem çözme süreçlerinde yaşadıkları değişimler problem çözme temelli matematikte düşünen sınıf çerçevesi altında ele alınmıştır. Literatürde rapor edilen ve bu çalışma odağıyla ilişkili sosyo-matematiksel normlar “Problemi anlama ve planlama”, “Problem Çözme”, “Değerlendirme”, “Sınıf Tartışmaları”, “Açıklamalar” ve “İş birliği” başlıkları altında belirlenmiştir. Matematikte düşünen sınıf oluşumunu desteklemek için yürütülen problem çözme etkinliği süreci, problem çözme temelli düşünen sınıf kültüründe olması beklenen ve istenen normların ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Bulunan sonuçlar, öğrencilerin düşünme temelli sınıflarda belirli normları benimsediklerini ve bu normların bazılarının sınıf kültürü haline geldiğini göstermektedir. Problem çözme temelli matematikte düşünen sınıf oluşum sürecinde en çok karşılaşılan “Sonucun problem verileriyle uyumunu inceleme” sosyo-matematiksel normu ile yaptıkları çözümleri doğruladıkları gözlemlenmiştir. “Matematiksel çözüm yollarının incelenmesi ve karşılaştırılması” sosyo-matematiksel norm bağlamında da sınıf üyeleri ile tartışarak eleştirel düşünmenin içselleştirildiği görülmüştür. Gözlemlenen sosyo-matematiksel normların öğrencilerin matematiksel tartışmalara katılımını artırdığı, düşünme becerilerini geliştirdiğini ve problem çözme süreçlerini derinleştirdiğini göstermektedir. Sosyo-matematiksel normların etkilerine bakıldığında matematik uygulamalarının bu bağlamda dikkate alınarak gerçekleştirilmesi matematik öğretimi yönünden önemli görülmüştür.

In this study, it is aimed to examine how sixth grade students think in a thinking classroom environment in problem solving-based mathematics and how thinking classrooms are formed in a socio-mathematical context. Case study design, one of the qualitative research methods, was used in the study. During the seven-week problem-based mathematical task implementation process in the sixth grade, the focus was on students' actions and discourses. The data obtained through researcher notes, student worksheets, observations and semistructured student interviews were analysed according to the constant comparison method. The research conducted in the context of socio-mathematical norms in the formation process of a problem-solving based thinking classroom was analysed in two dimensions. In the first dimension, the socio-mathematical norms accepted in the formation of a problem solving based mathematics thinking classroom; in the second dimension, the changes experienced by the students in the problem solving processes were discussed under the framework of a problem solving based mathematics thinking classroom. The sociomathematical norms reported in the literature and related to the focus of this study were determined under the titles of ‘Understanding and planning the problem’, ‘Problem solving’, ‘Evaluation’, ‘Class discussions’, ‘Explanations’ and ‘Collaboration’. The problem solving task carried out to support the formation of a thinking classroom in mathematics contributed to the emergence of the expected and desired norms in the problem solving-based thinking classroom culture. The results show that students adopt certain norms in thinking-based classrooms and some of these norms have become classroom culture. It was observed that they verified their solutions with the socio-mathematical norm of ‘Examining the conformity of the result with the problem data’, which was the most common norm in the process of forming a thinking classroom in problem solving-based mathematics. In the context of the socio-mathematical norm of ‘examining and comparing mathematical solutions’, it was observed that critical thinking was internalised by discussing with the class members. The observed socio-mathematical norms increased students' participation in mathematical discussions, improved their thinking skills and deepened their problem solving processes. Considering the effects of socio-mathematical norms, it is considered important in terms of mathematics teaching that mathematics practices are carried out in this context.