Elaboration et expérimentation de sequences didactiques pour le développement de la compétence interculturelle chez les futurs enseignants de Français langue étrangère

Abstract

L’interaction entre la langue et la culture est inévitable dans l’enseignement des langues étrangères. Ainsi, l’acquisition de compétences interculturelles occupe une place centrale dans la formation des futurs enseignants de français. Cette recherche vise à développer ces compétences au sein de leur parcours de formation, en proposant un modèle facilitant leur développement ainsi que la conception de documents pédagogiques adaptés à leur utilisation en classe. Une étude qualitative de type étude de cas unique a été menée pour mettre en pratique ces documents pédagogiques conçus afin de développer les compétences interculturelles. Le groupe étudié comprenait 15 étudiants inscrits au cours de Culture française durant le second semestre de l’année universitaire 2023-2024, au département de didactique du FLE de l’Université Uludağ à Bursa. Pendant quatre semaines, les documents ont été utilisés lors des séances de cours. Les données principales ont été recueillies à travers les observations du chercheur, des entretiens semi-structurés et les notes du chercheur. L’ensemble des données a été analysé selon une méthode d’analyse descriptive. Les résultats, élaborés à partir du cadre conceptuel, s’articulent autour de quatre thèmes : informations descriptives, processus du cours, acquis d’apprentissage et évaluation. L’étude a permis de répondre à la question centrale : comment développer les compétences interculturelles des futurs enseignants ? Les résultats montrent que l’utilisation des documents pédagogiques a contribué à structurer une approche interculturelle progressive pour chaque cours, à offrir aux enseignants en formation de nouvelles perspectives et à stimuler leur réflexion sur le développement de leurs compétences interculturelles. Cette recherche propose aussi des exemples concrets de documents et d’étapes pédagogiques adaptés au développement simultané des compétences linguistiques et interculturelles, afin de mieux accompagner les enseignants dans leur formation.Dil ve kültür arasındaki etkileşim, yabancı dil öğretiminde kaçınılmazdır. Bu nedenle, kültürlerarası yeterlik edinimi, geleceğin Fransızca öğretmenlerinin yetiştirilmesinde merkezi bir yere sahiptir. Bu araştırma, söz konusu yeterliklerin geliştirilmesini desteklemeyi ve sınıf ortamında kullanılmaya uygun eğitsel materyallerin tasarımına imkân veren bir model sunmayı amaçlamaktadır. Kültürlerarası yeterlikleri geliştirmek amacıyla hazırlanan eğitsel materyallerin sınıf ortamında uygulanabilirliğini incelemek için nitel bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2023–2024 akademik yılının bahar döneminde, Uludağ Üniversitesi Fransız Dili Eğitimi Anabilim Dalı'nda Fransız Kültürü dersine kayıtlı 15 öğrenciyle yürütülmüştür. Materyaller, dört hafta boyunca ders sürecinde uygulanmıştır. Veriler; araştırmacının gözlemleri, yarı yapılandırılmış görüşmeler ve araştırmacı notları yoluyla toplanmıştır. Elde edilen tüm veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Sonuçlar, kavramsal çerçeveye dayalı olarak dört tema etrafında yapılandırılmıştır: betimleyici bilgiler, ders süreci, öğrenme kazanımları ve değerlendirme. Araştırma, "Geleceğin öğretmenlerinde kültürlerarası yeterlikler nasıl geliştirilebilir?" sorusuna yanıt sunmaktadır. Bulgular, kullanılan materyallerin her bir ders için aşamalı bir kültürlerarası yaklaşım oluşturulmasına katkı sağladığını, öğretmen adaylarına yeni bakış açıları kazandırdığını ve kendi yeterlik gelişimleri üzerine düşünmelerini teşvik ettiğini göstermektedir. Ayrıca bu çalışma, dilsel ve kültürlerarası yeterliklerin eşzamanlı gelişimini desteklemeye yönelik somut materyal örnekleri ve pedagojik aşamalar sunarak öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerine katkı sağlamayı hedeflemektedir.The interaction between language and culture is inevitable in foreign language education. Therefore, acquiring intercultural competence holds a central place in the training of future French teachers. This study aims to foster the development of such competences within their educational path by proposing a model that facilitates their growth and supports the design of pedagogical materials adapted for classroom use. A qualitative study, using a single-case study design, was conducted to implement these pedagogical materials aimed at developing intercultural competence. The study group consisted of 15 students enrolled in the Culture française course during the second semester of the 2023–2024 academic year in the Department of French Language Teaching at Uludağ University in Bursa. For four weeks, the materials were used during class sessions. The main data were collected through the researcher’s observations, semi-structured interviews, and the researcher’s notes. All data were analyzed using a descriptive analysis method. The results, structured around the conceptual framework, were organized into four themes: descriptive information, course process, learning outcomes, and evaluation. The study answered the central question: how can future teachers develop their intercultural competence? The findings reveal that the use of pedagogical materials helped structure a progressive intercultural approach within each course, provided new perspectives to the trainee teachers, and encouraged reflection on their own intercultural development. Moreover, the study offers concrete examples of materials and pedagogical steps tailored to support the simultaneous development of linguistic and intercultural competences, with the aim of better preparing future teachers throughout their training.