Ekolojik kimliğin toplumsal inşası üzerine bir alan araştırması

Abstract

Toplumsal hareketler içerisinde önemli bir yeri olan çevre hareketi, 1980’ler itibariyle ülkemizde dernek, vakıf, kooperatif gibi sivil toplum örgütleri aracılığıyla görünürlük kazanmış, toplumsal hayatta çevresel farkındalığın gelişimine katkı sağlamıştır. Çevre hareketinin içerisinde zamanla farklı yaklaşımlar ortaya çıkmış, her biri kendi felsefesini ve yaşam biçimini oluşturmuştur. Bu yaklaşımların başında Derin Ekoloji, Toplumsal Ekoloji ve Permakültür gelmektedir. Bütüncül bir doğa anlayışına sahip olan bu yaklaşımların çevre-insan ikiliğini aşan ekoloji kavramını kullanmalarıyla birlikte ekoloji hareketi adlandırması öne çıkmıştır. Mevcut ekoloji yaklaşımlarına göre günümüzde etkisini hissettiren ekolojik krizin aşılabilmesi için yeni bir toplumsallık gereklidir. Bu nedenle endüstrileşmeyle birlikte kendisini doğadan ayrı bir yere konumlandıran insanın tekrar doğa ile uyumlu bir düşünce ve yaşam biçimine sahip olması gerektiği savunulmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik araştırma benimsenmiş, yapılandırmacı yaklaşımla bir dünya görüşünün inşa süreci analiz edilmiştir. Araştırma verileri, çeşitli çevre kuruluşları aracılığıyla iletişim kurulan kişiler ile yapılan mülakatlar neticesinde elde edilmiştir. Araştırmada katılımcıların ekolojik yaşam biçimini benimserken nasıl bir süreçten geçtikleri ve bireysel kimliklerinin nasıl şekillendiği anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonucunda ekolojik farkındalığın ve kimliklenme sürecinin bireysel tercihler, toplumsal olaylar ve rol modeller aracılığıyla şekillendiği tespit edilmiştir. Katılımcıların ekoloji hareketindeki ekolleri isim olarak öne çıkarmadıkları ancak bu ekollerin savundukları düşünceleri benimsedikleri anlaşılmıştır.

The environmental movement, which has an important place in social movements, has gained visibility in our country since the 1980s through non-governmental organizations such as associations, foundations, and cooperatives, and has contributed to the development of environmental awareness in social life. Different approaches have emerged within the environmental movement over time, each of which has created its philosophy and way of life. Deep Ecology, Social Ecology, and Permaculture are at the forefront of these approaches. With these approaches, which have a holistic understanding of nature, using the concept of ecology that transcends the environment-human duality, the ecology movement has come to the fore. According to existing ecological approaches, a new sociality is necessary to overcome the ecological crisis that is making itself felt today. For this reason, it is argued that human beings, who have positioned themselves separately from nature with industrialization, should have a way of thinking and living in harmony with nature again. Phenomenological research, one of the qualitative research methods, was adopted in the study, and the construction process of a worldview was analyzed with a constructivist approach. The research data were obtained through interviews with people contacted through various environmental organizations. In the research, it was made to understand what kind of process the participants went through while adopting an ecological lifestyle and how their identities were shaped. As a result of the research, it was determined that the process of ecological awareness and identification is shaped by individual preferences, social events, and role models. It was understood that the participants did not highlight the schools in the ecology movement by name, but adopted the ideas advocated by these schools.