Der strategiengebrauch von archäologiestudierenden beim lesen deutschsprachiger fachtexte

Abstract

In der vorliegenden Arbeit werden die Ergebnisse einer Untersuchung zu den Lesestrategien von Archäologiestudierenden und Absolventen im studienbegleitenden Deutschunterricht präsentiert und diskutiert. Die Lesestrategien werden im Kontext des Diskurses zur Lernerautonomie betrachtet. Die zentrale Fragestellung der Untersuchung lautet: „Welche Lesestrategien verwenden türkische Archäologiestudierende und Absolventen beim Lesen deutscher Fachtexte?“ Die Daten wurden an der Abteilung für Archäologie der Bursa Uludağ Universität in der Türkei erhoben, wo Deutsch als studienbegleitende Fremdsprache angeboten wird. Darüber hinaus stammen die Daten des Gruppeninterviews von Absolventen derselben Abteilung. Vor Beginn des Fachstudiums absolvieren die Studierenden ein Studienvorbereitungsjahr, in dem sie Deutschkenntnisse auf dem Niveau B1 erwerben. Im anschließenden Studium werden einige Pflicht- und Wahlpflichtseminare auf Deutsch durchgeführt, wobei das Lesen deutschsprachiger Fachtexte als studienrelevante Kompetenz hervorgehoben wird. Ziel der Studie ist es, die Lesestrategien von Archäologiestudierenden und rückblickend die der Absolventen beim Lesen sprachlich komplexer Fachtexte zu untersuchen. Die Datenerhebung bei den Studierenden erfolgte mittels einer deskriptiven Fragebogenuntersuchung, die auf Mokhtari und Sheorey (2002) basiert. Der Fragebogen, auch bekannt als Survey of Reading Strategies (SORS), unterteilt sich in drei Bereiche und misst globale Lesestrategien, Problemlösungsstrategien und Unterstützungsstrategien (Mokhtari & Sheorey, 2002). Während der Fragebogen von Mokhtari und Sheorey (2002) 30 Items umfasst, wurden für die vorliegende Untersuchung lediglich 18 Items ausgewählt. An der Befragung beteiligten sich 30 Studierende der Abteilung für Archäologie. Die Datenerhebung der Absolventen wurde durch ein Gruppeninterview durchgeführt und die im narrativen Erzählen genannten Strategien wurden erneut nach Mokhtari und Sheorey (2002) kategorisiert und bewertet. An dem Interview nahmen vier Absolventinnen der Abteilung für Archäologie teil. So konnten die Unterschiede im Gebrauch der Lesestrategien festgehalten werden. Die Untersuchungsergebnisse zeigen, dass sowohl die Studierenden als auch die Absolventinnen während ihres Studiums ein Bewusstsein für den Einsatz von Lesestrategien beim Lesen sprachlich anspruchsvoller Fachtexte entwickelt haben.

Mevcut çalışmada, arkeoloji öğrencilerinin ve mezunlarının ders desteği olarak Almanca eğitiminde kullandıkları okuma stratejilerine dair araştırma sonuçları sunulacak ve tartışılacaktır. Okuma stratejileri, öğrenme özerkliği bağlamında ele alınmaktadır. Araştırmanın temel sorusu şudur: "Türk arkeoloji öğrencileri ve mezunları, Almanca akademik metinleri okurken hangi okuma stratejilerini kullanıyor ve kullanmıştırlar?" Veriler, Almancanın yerleşik bir yabancı dil olduğu Bursa Uludağ Üniversitesi (Türkiye) Arkeoloji Bölümü'nde toplanmıştır. Ayrıca, grup görüşmesi verileri aynı bölümün mezunlarından alınmıştır. Öğrenciler, lisans programlarına başlamadan önce, B1 seviyesinde Almanca dil becerileri edindikleri hazırlık sınıfını tamamlıyorlar. Ardından, bazı zorunlu ve seçmeli dersler Almanca olarak verilmekte olup, Almanca akademik metinlerin okunması, akademik bir yeterlik olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı, arkeoloji öğrencilerinin ve geriye dönük olarak mezunların, dil açısından karmaşık akademik metinleri okurken kullanmış oldukları stratejileri araştırmaktır.Veriler, Mokhtari ve Sheorey'e (2002) dayanarak yapılan tanımlayıcı bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Survey of Reading Strategies (SORS) olarakta bilinen okuma stratejileri anketi üç bölüme ayrılmıştır ve genel okuma stratejilerini, problem çözme stratejilerini ve destek stratejilerini ölçmektedir. Mokhtari ve Sheorey (2002) tarafından hazırlanan anket 30 maddeden oluşmaktadır, ancak bunlardan sadece 18'i bu çalışmanın bağlamı için uygun bulunmuştur. Ankete Arkeoloji Bölümü'nden 30 öğrenci katılmıştır. Mezunlardan veri toplama, grup görüşmesi yoluyla gerçekleştirilmiştir ve yapılan görüşmelerde belirtilen stratejiler, Mokhtari ve Sheorey (2002) kriterlerine göre yeniden kategorize edilip değerlendirilmiştir. Görüşmeye, Arkeoloji Bölümü'nden dört kadın mezun katılmıştır. Böylece okuma stratejilerinin kullanımındaki farklılıklar gözlemlenebilmiştir. Araştırma sonuçları, hem öğrencilerin hem de mezunların, akademik anlamda dil açısından zor metinleri okurken okuma stratejilerinin kullanımına dair bir farkındalık geliştirdiklerini göstermektedir.

This master thesis presents and discusses the results of a study on the reading strategies of archeology students and graduates in course-related German lessons. The reading strategies are analyzed within the discourse of learner autonomy. The central research question of the study is: "What reading strategies do Turkish archaeology students and graduates use when reading German academic texts?" The data were collected at the Department of Archaeology at Bursa Uludağ University in Turkey, where German is established as a foreign language to accompany studies. Additionally, the focus group interview data were collected from graduates of the same department. Before starting their specialized studies, students complete a preparatory year during which they acquire German language skills at the B1 level. In the subsequent studies, some of the compulsory and elective seminars are conducted in German. The study aims to investigate the reading strategies employed by archaeology students and, retrospectively, those of graduates when engaging with linguistically complex academic texts. Data collection for the students was conducted using a descriptive questionnaire study based on the work of Mokhtari and Sheorey (2002). The questionnaire Survey of Reading Strategies (SORS), is divided into three areas, measuring global reading strategies, problem-solving strategies, and support strategies. While the questionnaire by Mokhtari and Sheorey (2002) contains 30 items, only 18 items were deemed suitable for the context of this study. 30 students participated in the survey. The data collection from the graduates was conducted through a focus group interview, where the strategies mentioned during the narrative interviews were categorized and evaluated according to Mokhtari and Sheorey (2002). Enabling the differences in the use of reading strategies to be noted. The results of the study indicate that both developed an awareness of the use of reading strategies while reading linguistically demanding academic texts throughout their studies.