“-(I)yor ol-” Birleşik fiil yapısındaki {-(ı)yor} Bir sıfat-fiil eki midir?

Abstract

Süreklilik bildiren bir art fiilin geniş zaman çekiminden hece düşmesi sonucu oluşan {-(I)yor} eki, kategori bakımından Türk gramerciliğinin tartışmalı konularından birisini teşkil etmektedir. Kimi araştırmacılar, anılan ekin çeşitli kullanım alanlarından yola çıkarak bir sıfat-fiil olduğunu ileri sürerken bazıları ise bu görüşe katılmamaktadır. Belirtilen duruma istinaden, bu makalede eş zamanlı bakış açısıyla {-(I)yor} ekinin bir sıfat-fiil eki olup olmadığı ele alınacak ve konuya ilişkin görüş ifade eden araştırmacıların düşünceleri kritiğe tabi tutulacaktır. Bununla birlikte ilgili ekin sıfat-fiil kabul edilmesindeki en önemli etkenlerden birisi olan “-(I)yor ol-” yapısının Türkçede hangi etkenlere bağlı olarak ortaya çıktığı ve yaygınlaştığı edebî metinler esasında ortaya konmaya çalışılacaktır.

The {-(I)yor}, which is formed as a result of the haplology from the simple present tense of an auxiliary verb inticating continuity, constitutes one of the controversial issues of Turkish grammar in terms of category. While some researchers argue that the relevant suffix is a participle through various usage areas, some do not agree with this view. Based on the relevant situation, in this article, with synchronous perspective, it will be discussed whether the {-(I)yor} suffix is a participle or not, and the opinions of researchers who express their opinions on the subject will be subjected to criticism. Again, it will be tried to be revealed on the basis of literary texts, depending on which factors the -(I)yor ol- structure, which is one of the most important factors in accepting the relevant suffix as a participle, became widespread in Turkish.