Türkiye’de cari açığın sürdürülebilirliği: 2003-2019 dönemi örneği

Abstract

Türkiye’de cari açıkların sürdürülebilirliğine yönelik yapılan bu çalışma çerçevesinde Husted (1992) dönemlerarası bütçe kıstı modeli kullanılarak 2003-2019 yılları arasındaki veriler analiz edilmiştir. Çalışmanın temel problemi, Türkiye ekonomisinde uzun yıllardır var olan ve yıllar içerisinde artarak devam eden cari açıkların sürdürülebilirliğini incelemektir. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, 2003-2019 yılları arasında Türkiye’nin ithalat ve ihracat arasında meydana gelen ilişkilerden meydana gelen dış ticaret dinamiklerini analiz ederek, ülkede meydana gelen cari açıkların sürdürülebilirliği incelemek ve buna bağlı olarak sürdürülebilirliğin hangi faktörlere bağlı olduğunu belirlemektedir. Çalışmada ekonometrik yöntem olarak Johansen eşbütünleşme testi ve Granger nedensellik testleri uygulanmıştır. Yapılan test ve analizler neticesinde, Türkiye ekonomisinde 2003-2019 yılları arasında meydana gelen cari açıkların zayıf formda sürdürülebilir olduğu görülmüştür. Ayrıca yine aynı yıllar arasında Türkiye ekonomisinde ithalat ve ihracat arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Çalışma bulguları Türkiye ekonomisinde meydana gelen cari açıkların güçlü bir şekilde sürdürülebilir forma gelebilmesi için üretim yapısındaki ithal girdi bağımlılığının azaltılması gerektiğini göstermiştir. Eğer yüksek katma değer yaratan üretim yapısına kavuşulursa ithalat ve ihracat arasındaki ilişkiler daha etkin bir şekilde yönetilebilir. Bunun için Türkiye’de üretim yapısının ithal girdi bağımlılığını azaltmayı hedefleyen politikalar cari açığın sürdürülebilmesi için çok büyük önem arz etmektedirWithin the scope of this study on the sustainability of current account deficits in Turkey, data from the years 2003-2019 were analyzed using the intertemporal budget constraint model by Husted (1992). The main problem of the study is to examine the sustainability of the current account deficits, which have been present in the Turkish economy for many years and have increased over time. In this context, the main aim of the study is to analyze the trade dynamics resulting from the relationships between imports and exports in Turkey during the years 2003-2019, to examine the sustainability of the current account deficits in the country, and to determine the factors on which this sustainability depends. Johansen cointegration and Granger causality tests were used as econometric methods in the study. As a result of the tests and analyses, it was found that the current account deficits in the Turkish economy during 2003-2019 were weakly sustainable. Additionally, it was determined that there was a bidirectional causality relationship between imports and exports in the Turkish economy during the same period. The findings of the study indicate that in order for the current account deficits in the Turkish economy to become strongly sustainable, the dependency on imported inputs in the production structure needs to be reduced. If a production structure that creates high added value is achieved, the relationships between imports and exports can be managed more effectively. Therefore, policies aiming to reduce the dependency on imported inputs in Turkey's production structure are of great importance for the sustainability of the current account deficit.