Osmanlı medreselerinin son dönemi’nde hadis öğretimi

Abstract

Genel öğretim amaçlı medreseler ve hadis ilmi için özel bir düzenleme ile ihdas edilen dârıı’l-hadisler, Osmanlı Devleti kurulmadan önce eğitim-öğretim kurumu olarak yelerini almışlardı. OsmanlIlarda ise yükselme devrinin sonuna kadar hem sayı hem de eğitim öğretim kalitesi bakımından hızlı bir gelişme göstermişlerdir. Ama duraklama devrinden sonraki gerilemeden bu kurumlar da nasiplerini almışlardır. Zaman içerisinde, bu kurumlan yeniden yapılandırmak ve eğitim öğretimin kalitesini yükseltmek için çıkış yolları aranmış, köklü çözümler getirilmeye çalışılmıştır. Bu çabalarla çok köklü ve güzel projeler üretilmiştir ama devletin içinde bulunduğu durum, yapılan değişikliklerden ümit edilen sonuçları almaya imkan vermemiştir. Osmanlı Devleti ’nin son dönemlerinde, değişik amaçlarla kurulan meslek ve ihtisas medreseleri ile bazı mekteplerin müfredatlarında da hadis ve hadis usûlü derslerine yer verilmiştir. Medreseler örgün öğretim kurumu olarak faaliyete geçmeden önceki dönemde olduğu gibi, Osmanlı Devletinde de, içerisinde hadis öğretimi yapılan bir çok medrese ve darıı ’l-hadis ’in yanında camilerde de hadis öğretimi devam etmiştir. Ancak bu faaliyetin, doğrudan halkın dînî bilgi ve kültür seviyesini yükseltmek amacıyla ve bu maksada uygun bir metot ve programla yürütülmemesi sebebiyle arzu edilen sonuca tam olarak ulaşılamadığım söylemek mümkündür.