Kentsel bir bölgede atmosferik PCDD/F konsantrasyonları kullanılarak toprak ve sucul ortamlardaki seviyelerinin tahmin edilmesi

Abstract

Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve dibenzofuranlar (PCDD/F’ler) Stokholm Sözleşmesi’nin EK-C kısmında listelenmiş, insan ve çevre sağlığı açısından önemli risk teşkil eden kalıcı organik kirleticilerdendir. PCDD/F’ler kaynaktan salındıktan sonra atmosferik çökelme ve dağılım mekanizmaları ile toprak ve su ortamına karışabilmektedirler. Biyolojik olarak zor bozunabilme özellikleri sayesinde bu ortamlarda yaygın olarak bulunabilmekte ve farklı canlı ve ortamlara taşınabilmektedirler. PCDD/F’lerin farklı ortamlardaki konsantrasyon seviyelerinin belirlenmesi bu kirleticilerin davranış mekanizmalarının anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Türkiye’de toprak ortamı için oldukça az sayıda ölçüm verisi bildirilmiş olup sucul ortam için bildirilen herhangi bir veri bulunmamaktadır. Bu çalışmada Bursa şehrinin kentsel bir bölgesinde dört mevsimi kapsayacak şekilde ölçümü yapılmış olan atmosferik PCDD/F konsantrasyonları kullanılarak çeşitli denge durumu eşitlikleri yardımı ile toprak ve sucul ortamlardaki PCDD/F konsantrasyon seviyelerinin araştırılması amaçlanmıştır. Buna göre toprak ve sucul ortam için hesaplanan ortalama PCDD/F konsantrasyonlarının sırasıyla 702,74±553,74 pg/g (21,14±13,41 pg TEQ/g) ve 0,8±0,61 pg/L (0,12±0,08 pg TEQ/L) olduğu belirlenmiştir. Bu değerlerin literatürde bildirilen çeşitli çalışmalar ile uyum içinde olduğu görülmüştür. En yüksek konsantrasyon değerleri iki ortam için de kış ayları için hesaplanmış, mevsimsel etkinin konsantrasyon seviyeleri üzerindeki etkisi açıkça gözlemlenmiştir

Polychlorinated dibenzo-p-dioxins and dibenzofurans (PCDD/Fs) are persistent organic pollutants listed in Annex C of the Stockholm Convention, which pose a significant risk to public and environmental health. PCDD/Fs, after being released from the source, can enter the soil and water environment through atmospheric deposition and partition mechanisms. Due to their characteristic of difficult biodegradability, they can be widely found in these environments and can be transported to different living organisms and environments. Determination of the concentration levels of PCDD/Fs in different environments is important for understanding the behavioural mechanisms of these pollutants. In Türkiye, few measurement data have been reported for the soil environment, and currently, there is no data reported for the aquatic environment. In this study, it was aimed to investigate the PCDD/F concentration levels in soil and aquatic environments by using atmospheric PCDD/F concentrations measured over four seasons in an urban area of Bursa city by means of various equilibrium equations. Accordingly, the mean total PCDD/F concentrations estimated for soil and aquatic environment were 702.74±553.74 pg/g (21.14±13.41 pg TEQ/g) and 0.8±0.61 pg/L (0.12±0.08 pg TEQ/L), respectively. These values were found to be in agreement with various studies reported in the literature. The highest concentration values were estimated in winter months for both environments, and the effect of seasonal effect on concentration levels was clearly observed.