Klasik Arap edebiyatında bir mizah tekniği olarak kutsal metnin gücünden yararlanma

Abstract

Klasik Arap mizahının en dikkat çekici ve nevi şahsına münhasır özelliklerinden birisi olarak, Müslümanların kutsal kitabı Kur'ân-ı Kerim'e ait birçok ayeti veya ayet par-çasını, mizahın özünü teşkil edecek biçimde bir güldürü vesilesi olarak kullanmış olması, mizah tarihi ve mizah felsefesi açısından analiz edilmeyi hak eden bir olgudur. Klasik Arap nevadirinin zengin konu başlıkları ve ele aldığı belli başlı temaların hemen hemen tümüne Kuran eksenli nüktecilik kapsamında üretilmiş olan mizah malzemesinde de eksiksizce değinilmiştir. Dolayısıyla İlahi hitaba ait bütün bir ayetin ya da ayet parçasının yerine göre bir cimrinin pintilik düzeyini hicvederken, bir kabile çekişmesi kapsamında üstünlük yarışına giren tarafların birbirlerine hakaretamiz ifadelerle saldırırken, bir bede-vinin Kuran bilgisi hususundaki cehaletini yüzüne vururken, idama mahkûm edilen bir kurbanın canını kurtarmaya çalışırken, öfkesi kabaran bir yöneticinin hiddetini yatıştırır-ken, görülen bir rüyayı tevil ederken ya da şahit olunan müstehcen bir sahnenin tasviri yapılırken vs. kullanıldığını görebiliriz. Çalışmamızda mizahın bu çok özel biçimi kullanıla-rak üretilen anekdotlarda hangi tekniklerin uygulandığı ve hangi maksatların güdüldüğü üzerinde kapsamlı bir şekilde durulmaya çalışılmış ve bu tekniği kullanan sosyal kesim-ler ve meşhur nüktedanlara yer verilmiştir.

As one of the most remarkable and unique characteristics of Classical Arab Hu-mour, The Holy Book Of The Muslims, Koran deserves to be analyzed both in terms of humour history and humour philosophy because of the usage of It's content; verses and part of verses in a humorous way which constitutes the core of humour. Rich titles of the Classic Arab Anecdots and most of the major topics that are discussed in them are also mentioned definitively in humourous materials which are part of the Quran ba-sed wittiness. Accordingly, a whole verse or part of a verse of the divine rhetoric may include anecdots like; a satire about an ungenerous person, a conflict between tribes that the tribes are challenging each other using libelous words, placating the rage of an angry officer, reproaching a bedouin about his lack of knowledge about the Quran, a man sentenced to death who is trying to save his life, interpretation of a dream or desc-ribing of an obscene scene to others. This study inclusively tries to dwell on which techniques were used in anecdots that were produced by using this unique shape of humour and tries to explain the purposes by including famous humourists and social classes that used this techniques.