The use of an interpretive scheme in examining two Turkish translations of Doyle’s “Speckled Band”

Abstract

This paper descriptively examines two Turkish translations – one published before Sherlock Holmes was popularized in visual media in the 2000s and one thereafter – of a Sherlock Holmes story entitled “The Adventure of the Speckled Band” by Arthur Conan Doyle to establish how the two translators handled certain aspects of the story deemed important for a literary interpretation. In determining these important aspects, it develops and uses an “interpretive scheme” inspired by Damrosch’s (2003) ruminations on “world literature.” The interpretive scheme contains three aspectual categories, i.e., “referential,” “genre-related” and “stylistic” aspects. The aim of this examination is twofold: first, it seeks to find out whether there are differences between the interpretations of these important aspects in the two translations and if so, whether these differences may be a result of the popularization of Sherlock Holmes. Second, it aims to explore the educational implications of translators’ choices in translating the aforementioned aspects, discussing how the use of an interpretive scheme in the analysis of translations may be helpful in choosing texts for the teaching of English literature to a Turkish-speaking audience.

Bu makale, Arthur Conan Doyle tarafından yazılmış “The Adventure of the Speckled Band” isimli bir Sherlock Holmes öyküsünün, karakterin, 2000’li yıllarda görsel medyada popülerleşmesinden önce ve sonra basılmış iki Türkçe çevirisini, çevirmenlerin öyküdeki edebi yorumlama açısından önemli olan belli başlı özellikleri nasıl ele aldıklarını belirlemek amacıyla betimleyici olarak incelemektedir. Bu önemli özellikleri belirlemek için, Damrosch’un (2003) “dünya edebiyatı” ile ilgili görüşlerinden esinlenilmiş ve “göndergesel,” “türsel” ve “biçimsel” özellikler olmak üzere üç kategoriden oluşan bir “yorumlama şeması” kullanılmıştır. Bu incelemenin iki amacı vardır: birinci olarak, inceleme iki çeviride önemli özelliklerin yorumlanmaları arasında farklar olup olmadığını ve eğer varsa, bu farkların Sherlock Holmes’ün popülerleşmesinin bir sonucu olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. İkinci olarak, inceleme yukarıda belirtilen önemli özellikleri ele alırken çevirmenlerin yaptıkları tercihlerin eğitsel etkilerini araştırmayı ve Türkçe konuşan bir okuyucu kitlesine İngiliz edebiyatının öğretilmesi amacıyla metin seçme sürecinde çeviri metinlerin çözümlenmesinde bir yorumlama şemasının kullanılmasının nasıl faydalı olabileceğini tartışmayı amaçlamaktadır.