Bireysel farklılıklar ve bağlamsal etmenlerin iş gören yaratıcı performansı üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, şirketlerin rekabetçiliklerinin özü olan inovasyon kabiliyetinin mihenk taşı çalışan yaratıcılığının bireysel farklılıklar, örgütsel bağlam ve bu iki ana grubun etkileşiminden doğan tesirleri incelemektir. Diğer bir ifadeyle yaratıcılığa yatkın karakteristikleri tespit etmek, farklı örgütsel bağlamların yaratıcılığa katkıları veya teşkil ettikleri engeller üzerine yargılara varmaktır. Bu kapsamda son zamanlarda başarılı ürün devreye almalarıyla üretim hacimlerinde Türkiye'de birinci sıraya yükselen, Türkiye sanayisinin lokomotiflerinden otomotiv sektöründe ana sanayi olarak faaliyetlerini sürdüren TOFAŞ firmasının ARGE departmanındaki beyaz yakalı çalışanlar üzerinde anketler yürütülmüş ve performans sonuçları incelenmiştir. İş gören yaratıcı performansının yaratıcı kişilik özellikleriyle arasındaki ilişki, iş gören yaratıcı performansının çevresel faktörlerle arasındaki ilişki ayrıca tüm etmenlerin aralarındaki etkileşimin, çalışan yaratıcı performansı üzerindeki eklemlenmiş etkisi regresyon ve korelasyon teknikleriyle incelenmiştir. Ayrıca cinsiyet, tecrübe ve görev niteliği gibi demografik özelliklerin de tek yönlü ANOVA ve t-testleri ile yaratıcı performans üzerindeki etkileri araştırılmıştır. İş gören seçimi ve örgütsel koşulların yapılandırılması üzerine uygulayıcıların fayda sağlayabileceği çıktılar elde edilmiştir. Çalışmanın çıktılarından insan kaynakları departmanları ne tip kişilik özelliklerinin yaratıcılık gerektiren pozisyonlarda faydalı olacağı ve nasıl ölçümleneceği noktasında ve yöneticiler de hangi bağlamsal koşullar altında hangi karakterdeki çalışanların nasıl yaratıcı performans göstereceği noktasında menfaat sağlayabilirler.

The aim of this study is to determine impacts of personal differences, organizational context and interaction between the two on employee creativity which is regarded as the touchstone of innovation that being the core of company competitiveness. In other words, the aim is to identify characteristics that are prone to creativity, to come up with the implications of contribution or obstacles constituted on creativity by different organizational contexts. In that manner, surveys have been conducted and performance outcomes have been analyzed on white collared employees working in R&D department of TOFAŞ company, which has climbed to first place in terms of production volumes in Turkey via successful new product launches and operating as Original-Equipment-Manufacturer in the automotive field that being the locomotive of Turkish industry. Relation between creative personality traits and employee creative performance, relation between environmental elements and employee creative performance and also both factors' joint impact on employee creative performance have been examined with regression and correlation techniques. Moreover effects of demographic attributes such as gender, level of experience and job qualification on creative performance have been probed with one-way-ANOVA and t-tests. Conclusions have been acquired that might benefit to practitioners in terms of employee selection and configuration of organizational conditions. Human resource departments may take advantage of outcomes of the study by gaining insight on personality characteristics that are suitable for positions requiring creativity and their measurement; administrators may take advantage by having an understanding on how much will different personality traits perform creatively under certain contexts.