19. yüzyıl Bursa kültürünü besleyen Fevâ’id gazetesinin Nüsha-i Güzide’si

Abstract

Bursa basın tarihinin Hüdâvendigâr ve Nilüfer’den sonra üçüncü süreli yayını olan Fevâ’id, okuyucu kitlesi olarak öğrencileri hedef almıştır. Bursa’nın çocuklar için çıkarılan edebî ve ilmî içeriğe sahip ilk dergisidir. Derginin imtiyaz sahibi Murad Emrî Efendi, 1882’de Bursa’ya, bugün Yunanistan sınırları içinde kalan, yeni adıyla Larissa, Osmanlı dönemindeki adıyla Yenişehir Fenâr’ın Tırnova kasabasından göçmüştür. Girişimci bir karaktere sahip Murad Emrî Efendi, Divan şairi, kitapçı, kütüphaneci, matbaacı, editör ve gazeteci kimliğiyle XIX. Yüzyıl Bursa kültür tarihinin dikkat çekici simalarından biridir. Emrî Efendi, Fevâ’id’in yanında Bursa’nın resmi olmayan ilk gazetesi Bursa’yı ve yine Bursa’nın ilk ekonomi dergisi olan Sanayi’i yayımlamaktadır. Bu çalışmada Fevâ’id dergisinin 1313’te yayımlanan “Nüsha-i Güzîde”si konu almaktadır. Osmanlı Yunan savaşının hemen arkasından şehit ailelerine ve gazilere yardım amacıyla çıkarılan bu özel sayı, kapaklar hariç, 64 sayfadır. Nüsha-i Güzide’de Tevfik Fikret’ten Cenap Şahabettin’e birçok ünlü şairin şiirlerinin yanı sıra makaleler de yer almaktadır.

Fevâ’id, the third periodical in the history of Bursa printing press after Hüdâvendigâr and Nilüfer, targeted students as its audience. It is the first periodical in Bursa with literary and scientific contents issued for children. The publisher of the periodical, Murad Emrî Efendi immigrated to Bursa in 1882 from Tırnova, town of Yenisehir Fenâr (as known in the Ottoman Period) or Larissa (as known today and located within the borders of Greece). Having an entrepreneurial character, Murad Emrî Efendi with his Ottoman poet, bookseller, librarian, presser, editor and journalist identities is one of the remarkable figures of the 19th century Bursa cultural history. Emrî Efendi, in addition to Fevâ’id, published Bursa, the first unofficial newspaper of Bursa, and Sanayi, again the first business magazine of Bursa. The present study discusses the “special issue” of the Fevâ’id periodical published in 1313. This special issue published immediately after the OttomanGreek war with the aim of helping martyrs’ families and veterans is composed of 64 pages excluding cover pages. The special issue, in addition to poems of any famous poets ranging from Tevfik Fikret to Cenap Sahabettin, included articles as well.