2018-2024 merkezî sınavlarda ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan örnek sorularda kullanılan Türkçe dersi beceri temelli soruların incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 2018-2024 yılları arasında yayımlanan Türkçe dersi örnek soruları ile Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında uygulanan beceri temelli sorular, kazanım, bilişsel beceri ve kullanılan materyal açısından karşılaştırılmıştır. Bu çalışma, sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezî sınavdaki beceri temelli Türkçe sorularını (2018-2024) yayımlanan örnek sorularla sayı, oran, nitelik açısından karşılaştırarak materyal, bilişsel süreç, kazanım alanlarına göre sınıflandırmasını yapıp yorumlamayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan örnek sorular ve LGS’de yer alan beceri temelli sorular veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Güvenirliği sağlamak için Miles Huberman veri analizi kullanılmıştır. Soruların dayandığı kazanımlar, hedeflediği bilişsel beceriler ve kullanılan materyaller tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, örnek sorular ile LGS sorularının büyük oranda benzer kazanımlara dayandığı ve kazanım açısından yüksek düzeyde bir uyumluluk gösterdiği belirlenmiştir. Bilişsel süreç açısından ise LGS sorularının belirli beceriler etrafında yoğunlaştığı görülmüştür. Grafik, tablo, görsel, metin materyallerinin hem örnek sorularda hem de LGS’de kullanıldığı ve örnek soruların LGS için yordayıcı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, beceri temelli soruların öğrenciye kazandırmayı hedeflediği yeterliklerin değerlendirilmesi açısından önem arz etmektedir.

In this study, Turkish language sample questions published between 2018 and 2024 and the skill-based questions implemented within the scope of the High School Entrance System (LGS) were compared in terms of learning outcomes, cognitive skills, and material used. This study aims to classify and interpret skill-based Turkish questions in the centralized examination for secondary education institutions admitting students through examination (2018–2024) in terms of quantity, proportion, and quality by comparing them with the published sample questions according to materials, cognitive processes, and learning outcomes. The research was carried out using document analysis, one of the qualitative research designs. The data sources consisted of sample questions published by the Ministry of National Education and questions included in the LGS exams. To ensure reliability, the Miles and Huberman data analysis method was employed. The study identified the learning outcomes the questions were based on, the cognitive skills they aimed to assess, and the types of materials used. As a result of the research, it was determined that the sample questions and LGS questions were largely based on similar learning outcomes and demonstrated a high level of alignment in this regard. In terms of cognitive skills, LGS questions were found to be concentrated around specific skills. It was observed that materials such as graphics, tables, visuals, and texts were used in both sample questions and the LGS, and that the sample questions had a predictive effect on the LGS. The findings are significant in terms of evaluating the competencies that skill-based questions aim to develop in students.