Mızraklı ilmihal ile Arnavutça bir ilmihalin mukayesesi

Abstract

Bu tezde, anonim yönünden birbirine benzemekte olan Mızraklı ve Arnavutça İlmihallerin yazarları, yaşadıkları dönem ve bu ilmihallerin farklılık ve benzerlikleriyle beraber tüm konuları incelenerek mukayese edilmeye çalışılmıştır. Tez giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin konusu, metodu ve literatürü hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde ilmihal geleneği, Mızraklı ve Arnavutça İlmihallerin telifi üzerinde durulmuştur. İlmihallerin müelliflerine ulaşmak için Mızraklı İlmihal’in yazıldığı tahmin edilen döneme dair kısaca bilgi verilmeye çalışılmıştır. Arnavutça İlmihal’in yazıldığı dönem bilindiği halde malesef bu arka plan bize ilmihallerin yazarlarının kimler olduğunu bulabilmemize yardımcı olmamıştır. Yine bu bölümde söz konusu ilmihallerin birbirleriyle olan benzerlikleri ile farklılıklarını tespit edebilmek için her iki ilmihal şekil ve muhteva bakımından mukayese edilmiştir. İkinci bölümde ise, Mızraklı’nın konuları dağınık olduğu için karşılaştırmalı olarak günümüz ilmihal konularının sıralanışına göre iki ilmihalin konuları yeniden tasnif edilmeye çalışılmıştır.

In this thesis, Mızraklı İlmihal and Albanian Catechism which are both anonymous were compared in terms of their authors, the period which they belong to and their contents. The thesis consists of an introduction and three main chapters. The introduction gives information about the topic, method and relevant literature. The first chapter deals with the Islamic catechism tradition in general, and the compilation of Mızraklı İlmihal and Albanian Catechism. In order to identify the authors of these two catechisms, firstly a brief information has been given about the period in which Mızraklı İlmihal was supposed to be written. Even if the compilation period of Albanian Catechism is exactly known, this is not enough to identify the author of it. In this chapter, the two catechisms were also compared in terms of form and contents in order to determine the resemblances and differences between them. In the second chapter, seeing that their original contents are not systematized, the contents of the catechisms were put in a systematic order in line with the contemporary catechisms.