Türkiye’de eğitimde yapay zekâ çalışmalarının sistematik derlemesi

Abstract

Bu sistematik derlemenin amacı, Türkiye’de yürütülen Yapay Zekâ (YZ) çalışmalarını incelemektir. Araştırma çalışmalarını belirlemek için beş dâhil etme ve hariç tutma ölçütü kullanılmıştır: güncel inceleme (2020-2024); bağlam: Türkiye’de yürütülen, Türk nüfusu üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar; dil: İngilizce ve Türkçe yayımlanmış olması; kaynak: erişime açık hakemli makaleler, ancak derleme makaleleri, konferans bildirileri ve kitap bölümleri hariç tutulmuştur; ilgi alanı: yapay zekâ uygulamaları. Derleme, 2020 yılı başlangıç ve Temmuz 2024 yılı bitiş olarak belirlenen tarihler arasında yayımlanmış 37 çalışmayı raporlamıştır. Bu çalışmalar, ERIC, Web of Science, PROQUEST ve SCOPUS veri tabanlarında “artificial intelligence”, “artificial intelligence and education”, “YZ” ve “eğitimde YZ” anahtar kelimeleriyle yapılan ilk aramada elde edilen 524 kayıttan seçilmiştir. Sonuçlar, Türkiye’de yürütülen yapay zekâ ile ilgili çalışmaların uluslararası çalışmalarla benzer şekilde altı ana odak noktasına sahip olduğunu göstermiştir: yapay zekâ uygulamaları, yapay zekâ algısı, yapay zekâya yönelik bakış açıları, yapay zekâ farkındalığı, yapay zekâya karşı tutumlar ve son olarak yapay zekâ ile ilgili kullanılan ölçekler. Buna göre, çalışmaların çoğu hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin yapay zekâya karşı olumlu tutum sergilediğini, yapay zekânın eğitimdeki potansiyel faydalarının farkında olduklarını ortaya koymuştur. Çalışmaların büyük kısmı, yapay zekâ uygulamaları ile daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu ve yapay zekâ araçlarının daha etkili kullanılabilmesi için hem öğretmenlere hem de öğrencilere verilmesi gereken yapay zekâ ve kullanımı eğitiminin önemini vurgulamıştır. Öte yandan, akademik dürüstlük, intihal ve öğrenci motivasyonunda azalma gibi bazı olası tehditler de dile getirilmiştir.

The purpose of this systematic review is to investigate the artificial intelligence (AI) studies conducted in Türkiye. Five inclusion and exclusion criteria were used to identify the research studies: contemporary investigation (2020-2024); context: conducted in Turkey, sampling Turkish population; language: published in English and Turkish; source: peer-reviewed articles open to access and exclusion of review articles, conference proceedings and book chapters; interest: inclusion of AI. The review reported on 37 studies published from 2020 till July 2024 from an initial search of 524 records in ERIC, Web of Science, PROQUEST and SCOPUS, with the words: artificial intelligence, artificial intelligence and education, yapay zeka and eğitimde yapay zeka. The results showed that AI related studies conducted in Turkey, similar to international studies, have six major focuses: the implementation of AI, the perception of AI, perspectives towards AI, the AI awareness, attitudes towards AI and lastly scales used for AI. As a results, the majority of the studies concluded that both students and teachers have positive attitudes towards AI, they are aware of potential benefits of AI in education, most emphasized the importance of more studies investigating the implementation of AI as well as the need for training for both students and teachers on how to use AI tools more effectively. On the other hand, some possible threats such as academic integrity, plagiarism, decrease in student motivation were also mentioned.