21. Yüzyıl batı siyasetinde faşizmin tezahürleri

Abstract

Bu çalışma 21. Yüzyılda faşizmin tarihsel ilkelerinin çağdaş siyasal bağlamda nasıl tezahür ettiğini araştırmaktadır. Çalışmanın temel sorunsalı, günümüzde tarihsel faşizme benzerlikler taşıyan unsurların var olup olmadığı ve faşizmin ideolojik izlerinin çağdaş siyasal aktörlerin söylemlerinde sürülüp sürülemeyeceğidir. Bu kapsamda Donald Trump, Viktor Orban, Giorgia Meloni, Marine Le Pen ve Alice Weidel’in söylemleri, faşizmin kurucu ilkeleri olarak kabul edilen aşırı milliyetçilik, palingenetik söylem, ırkçılık, yabancı ve öteki düşmanlığı, lider kültü, eşcinsel karşıtlığı, ataerkil yapı ve anti-entelektüellik gibi unsurlar üzerinden incelenmiştir. Çalışmada, söz konusu liderlerin konuşmaları, röportajları ve sosyal medya paylaşımları doküman analizi yöntemiyle değerlendirilmiş, veriler faşizmin kurucu ilkeleri -aşırı milliyetçilik, palingenetik söylem, ırkçılık, yabancı ve öteki düşmanlığı, lider kültü, eşcinsel karşıtlığı, ataerkil yapı ve anti entelektüellik- ekseninde kategorize edilerek tematik analize tabi tutulmuş ve ilgili literatürden elde edilen kuramsal çerçeveyle karşılaştırmalı bir okuma yapılmıştır. Bulgular, tarihsel faşizmin bütünsel bir biçimde yeniden üretildiğini göstermese de faşizmin ideolojik dil ailesine ait unsurların çağdaş sağ popülist söylemlerde ve politikalarda belirgin şekilde işlediğini ortaya koymaktadır. Özellikle ulusal kimlik vurgusu, göçmen karşıtlığı, geleneksel aile yapısının korunması ve liberal demokratik değerlerin sorgulanması, tarihsel faşizmin çağdaş uyarlamaları olarak değerlendirilebilecek niteliktedir. Sonuç olarak çalışma, faşizmin yalnızca geçmişe ait bir olgu olmadığını, aksine günümüz sağ popülizmi içinde ideolojik izlerini sürdürdüğünü ileri sürmektedir. Böylece çağdaş siyaset, faşizmin tarihsel mirasının yeniden üretildiği bir zemin olarak değerlendirilmektedir.This study investigates how the historical principles of fascism manifest in the contemporary political context in the 21st century. The fundamental question of the study is whether elements similar to historical fascism exist today and whether ideological traces of fascism can be traced in the discourses of contemporary political actors. In this context, the discourses of Donald Trump, Viktor Orban, Giorgia Meloni, Marine Le Pen, and Alice Weidel are examined through the lens of elements considered to be the founding principles of fascism, such as ultranationalism, palingenetic discourse, racism, xenophobia, the cult of the leader, anti-gay sentiment, patriarchy, and anti-intellectualism. The study evaluated the speeches, interviews, and social media posts of these leaders through document analysis. The data were categorized according to the founding principles of fascism—ultranationalism, palingenetic discourse, racism, xenophobia, the leader cult, homophobia, patriarchy, and anti-intellectualism— and subjected to thematic analysis. A comparative analysis was conducted using a theoretical framework derived from relevant literature. While the findings do not demonstrate the holistic reproduction of historical fascism, they do reveal that elements of fascism's ideological language family are prominently present in contemporary right-wing populist discourses and policies. In particular, the emphasis on national identity, anti-immigrant sentiment, the preservation of traditional family structures, and the questioning of liberal democratic values can be considered contemporary adaptations of historical fascism. Ultimately, the study argues that fascism is not merely a phenomenon of the past but, on the contrary, retains its ideological traces within contemporary right-wing populism. Thus, contemporary politics is considered a platform for the reproduction of the historical legacy of fascism.