Gündüz, TurgayKızıltan, Gurbet2021-04-132021-04-132021-02-22Kızıltan, G. (2021). Din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımı: James Michael Lee örneği. Yayınlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.http://hdl.handle.net/11452/19637Din öğretimi, din ve öğretim olmak üzere iki temel içerikten oluşmaktadır. Din öğretiminin özsel içeriğini oluşturan din, kapsam itibariyle ilahiyat bilimlerinin, yapısal içeriğini oluşturan öğretim ise sosyal bilimlerin çalışma alanına girmektedir. Din öğretiminin bu çok içerikli boyutu, hangi disiplinler kategorisinde yer alması gerektiği konusunda tartışmalara neden olmaktadır. Bu tartışmalar neticesinde Batı’da çeşitli yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. James Michael Lee’ye göre genel olarak bu yaklaşımları; teolojik yaklaşım ve sosyal bilim yaklaşımı olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Söz konusu yaklaşımlardan sosyal bilim yaklaşımının teorik çerçevesini Lee perspektifinden ortaya koymayı hedefleyen bu araştırmada, Lee’nin din eğitim alanına katkılarının neler olduğu, din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımında özellikle “din”in ve “öğretim”in mahiyetinin ne olduğu, sosyal bilimsel din öğretimi ile teolojik din eğitiminin hangi noktalarda birbirinden ayrıldığı, Lee’nin teolojik yaklaşıma ve teolojik din eğitim teorilerine yönelik eleştirilerinin neler olduğu, Lee'nin yaklaşımının hangi yönlerinin teolojik yaklaşım savunucuları tarafından eleştirildiği sorularına cevaplar aranmıştır. Literatür taraması, betimsel analiz ve analitik metodolojiye dayanan bu çalışmada, Lee'nin din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımı incelenmiş ve karşıt teoriler perspektifinden eleştirisi yapılmıştır. Araştırma neticesinde, yaklaşımını teolojik bilim eleştirisi üzerine inşa eden Lee’nin, sosyal bilimin öğretim etkinliğine yatkınlığı yanında öğretimin spekülatif bir bilim olan teolojinin işi olmadığını dolayısıyla din öğretimi için yeterli ve geçerli makro teoriyi teolojinin değil, sosyal bilimin oluşturduğunu, bu yüzden din öğretiminin normlarını öğretim sürecinin ampirik analizinden ve uygulamasından çıkarması gerektiğini ve kilit noktasının dinî davranışların öğrencilerde nasıl daha etkin bir şekilde kolaylaştırılacağını incelemek ve bu inceleme sonuçlarına göre uygulamada bulunmak olduğunu iddia ettiği tespit edilmiştir.Religious instruction consists of two basic contents, religion and instruction. In terms of its scope, religion, which constitutes the substantive content of religious instruction, is located within the theological sciences whereas instruction that constitutes the structural content of religious instruction is in the field of social sciences. This multi-content dimension of religious instruction has caused controversy about which sciences are the right place for religious instruction and consequently, various approaches have emerged in the West. According to James Michael Lee, these approaches divide into two as the theological approach and the social science approach. This study aims to reveal the theoretical framework of the social science approach from the perspective of Lee, also seeks answers to these questions: What are Lee’s contributions to the field of religious education? What is the nature of "religion" and "instruction" in Lee's approach? At which points social scientific religious instruction and theological education differ from each other? What is Lee's basic criticisms of the theological approach and theological-oriented theories? What aspects of Lee's approach have been criticized by the advocates of the theological-science? In this study, which is based on a literature review, descriptive analysis, and analytical methodology, Lee's views on religious instruction have been examined and criticized from the perspective of opposing theories. The study concludes that Lee built his approach on theology criticism, claimed that social science is prone to teaching activity and the teaching is not the work of theology which is a speculative science, and asserted that social science, not theology is a sufficient and valid macro theory for religious instruction. Therefore, he asserted that the norms of religious instruction should be derived from the empirical analysis of the teaching process and the key point of religious instruction is to examine how to facilitate religious behavior in learners more effectively and to practice according to the results of this review.XIV, 419 sayfatrinfo:eu-repo/semantics/openAccessDinDin eğitimiDin öğretimiSosyal bilimsel din öğretimiTeolojik din eğitimiKateşizmJames Michael LeeReligionReligious educationReligious instructionSocial scientific religious instructionTheological religious educationCatechesisdoctoralThesis